Fizjologia serca 1 2

FIZJOLOGIA SERCA

Z czynnością serca ściśle związane są zjawiska :

1.    elektryczne,

2.    mechaniczne,

3.    akustyczne.

CZYNNOŚĆ BIOELEKTRYCZNA SERCA

W mięśniu sercowym oprócz mięśniówki właściwej, wykonującej pracę mechaniczną występuje drugi swoisty układ mięśniowy, czyli tzw. układ bodźcoprzewodzący.

Reguluje on rytmiczne ruchy serca oraz prawidłową kolejność skurczów przedsionków i komór.

Układ bodźcoprzewodzący serca składa się z następujących części:

1.    część zatokowo - przedsionkowa - leży na granicy zatoki żył głównych i właściwego przedsionka prawego; w jego skład wchodzą:

a.    węzeł zatokowo - przedsionkowy (zatokowy),

b.    połączenia międzywęzłowe - trzy pęczki:

o przedni - Bachmana,

•    środkowy - Wenckebacha,

•    tylny - Thorela

2.    część przedsionkowo - komorowa, składająca się z :

a.    węzeł przedsionkowo - komorowy,

b.    pęczek przedsionkowo - komorowy (Hisa), składający się z pnia oraz prawej i lewej odnogi,

c.    rozgałęzienia końcowe - włókna Purkinjego.

Tkanka układu bodźcoprzewodzącego jest rozrusznikiem dla potencjałów czynnościowych mięśnia sercowego, które wyprzedzają skurcz. Błona komórkowa komórek układu przewodzącego odznacza się zdolnością do rytmicznej spontanicznej depolaryzacji. Komórki tworzące węzeł zatokowo - przedsionkowy depolaryzują się najszybciej w stosunku do pozostałych komórek układu przewodzącego. W związku z tym węzeł zatokowo -przedsionkowy stanowi ośrodek pierwszorzędowy, narzucając swój rytm całemu sercu. Depolaryzacja z węzła zatokowo - przedsionkowego przenosi się do węzła przedsionkowo -komorowego za pośrednictwem trzech pęczków międzywęzłowych oraz rozchodzi się na mięsień przedsionków. W strefie granicznej i w samym węźle przedsionkowo -komorowym zaznacza się największe zwolnienie prędkości przenoszenia się depolaryzacji. Z tego węzła depolaryzacja przewodzona jest do mięśnia komór za pośrednictwem pęczka przedsionkowo - komorowego, który stanowi jedyne połączenie między mięśniem przedsionków i komór. Depolaryzacja przewodzona przez pęczek przedsionkowo -komorowy zaczyna szerzyć się na komórki mięśnia komór począwszy od przegrody międzykomorowej w jej dolnej 1/3 części, bliżej koniuszka serca.

Następnie depolaryzacja rozszerza się obejmując kolejno przegrodę międzykomorową mięśnie brodawkowate i mięsień w okolicach koniuszka serca oraz posuwa się dalej ku górze w kierunku podstawy serca.

Różnice potencjałów można odebrać z powierzchni ciała. Powstaje w ten sposób zapis czynności bioelektrycznej mięśnia sercowego, czyli elektrokardiogram.

Prawidłowy elektrokardiogram składa się z 5 załamków, oznaczonych literami: P, Q, R, S, T: • załamek P odpowiada początkowi depolaryzacji mięśnia przedsionków, o zespół QRS odpowiada początkowi depolaryzacji mięśnia komór,

® załamek T wiąże się z repolaryzacją mięśnia komór.