Foto2627

40 bri^ilunlł krysyaow* w tamorządiJo

go przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa. TYzebn też podkreślić, że I podobnie jak rozporządzenie wprowadzające stan wojenny, tak i rozporządzenie I z mocą ustawy wymaga kontrasygnaty prezesa Rady Ministrów.⁷'¹

Stan wojenny, obok zmian w relacjach pomiędzy organami władzy państwo¹! wej¹°, skutkuje również ograniczeniem niektórych konstytucyjnych praw i wolno-1 :ici w zakresie określonym Konstytucją RP, uswk oraz prezydenckim rozporządzę¹ I niem wprowadzającym stan nadzwyczajny¹¹. Zakres dopuszczalnych ograniczeń został zdeterminowany przewidzianą w art. 233 ust. 1, jednolicie dla stanu W0j|| jennego i stanu wyjątkowego, klauzulą o charakterze negatywnym, to jest wyłą^l czającą możliwość jakiegokolwiek ograniczenia, w ustawach regulujących te stanyj nadzwyczajne, wolności 1 praw określonych w art. 30 (godność człowieka), art. 341 i art. 36 (obywatelstwo), art. 38 (ochrona życia), art. 39, art. 40 i art. 41 ust. 4 (hu-1 manitame traktowanie), art. 42 (ponoszenie odpowiedzialności karnej), art. 45 (don stęp do sądu), art. 47 (dobra osobiste), art. 53 (sumienie i rellgia), art. 63 (petycją! oraz art. 48 i art. 72 (rodzina i dziecko). Wśród praw i wolności niepodlcgającycłfl jakimkolwiek ograniczeniom w trakcie trwania stanów nadzwyczajnych dominują zdecydowanie prawa osobiste, w mniejszym zaś stopniu polityczne oraz ekonod mtczne, socjalne lub kulturalne. Prawa osobiste mają bowiem charakter podstawo! wy dla statusu jednostki w państwie i w jej stosunkach z organami władzy pub-1 licznej, stąd nieprzypadkowo Konstytucja RP. nawet w sytuacji tak szczególnej, jaki stan nadzwyczajny nie zezwala władzy na choćby częściowe ograniczenie, a tymi bardziej na wyłączenie czy zawieszenie praw i wolności determinujących istota podmiotowości jednostki.

Konstytucyjne wyliczenie niepodlegających ograniczeniu w trakcie stanów prawi i wolności stanowi również czynnik determinujący zakres przedmiotowy usta\a o stanach nadzwyczajnych i rozporządzeń egzekutywy je wprowadzających.

Doktryna wskazuje, że w art. 233 ustawodawca konstytucyjny posłużył stój nietypową techniką legislacyjną, polegającą na dodatkowym słownym opisło cha¹ rakteryaująeym daną wolność lub prawo, zawarte w oznaczonym numerycznej przepisie, do którego art. 233 ust. 1 odsyła. Jak wskazuje P. Winczorek, przyję¹ ta technika ma na celu sprecyzowanie kwestii niepodlegających ograniczeniu i od¹

dzielenie ich od spraw zawartych w tych numerycznie oznaczonych postanowieniach Konstytucji, nieobjętych jednak wyłączeniem spod ograniczeń.*²

Nieujęte w art. 233 ust. 1 prawa i wolności jednostki mogą podlegać określonym ustawowo ograniczeniom. Dopuszczalne rodzaje ograniczeń są regulowane w rozporządzeniu prezydenta o wprowadzeniu stanu wojennego i powinny odpowiadać charakterowi oraz intensywności zagrożeń stanowiących przyczyny wprowadzenia tego stanu nadzwyczajnego oraz zapewniać skuteczne przywrócenie normalnego funkcjonowania państwa (art. 18 ust. 2 uswk). Zgodnie z ort. 18 ust. 1 uswk, ograniczeniom praw i wolności podlegają wszystkie osoby zamieszkałe lub przebywające czasowo na obszarze obowiązywania stanu wojennego oraz osoby prawne i inne jednostki mające siedzibę lub prowadzące działalność na tym terenie. Decyzje o wprowadzeniu ograniczeń w formie rozporządzeń podejmują: Rada Ministrów; właściwi ministrowie lub wojewodowie (np. art. 25 ust. 2 uswk; art. 26 ust. 2 uswk). Wśród możliwych ograniczeń/ w szczególności dopuszczalne jest w trakcie trwania stanu wojennego: nałożenie obowiązku noszenia ze sobą dokumentu tożsamości (art. 23 ust. 1 uswk), wprowadzenie nakazu lub zakazu przebywania lub opuszczania oznaczonych miejsc, obiektów i obszarów, nakazu uzyskania zezwolenia na zmianę miejsca pobytu stałego lub czasowego, zgłoszenia właściwym organom faktu przybycia do określonej miejscowości, utrwalania przy pomocy środków technicznych określonych miejsc, obloktów lub obszarów (art. 23 ust. 2 pkt 1-4 uswk); zawieszenie prawa do organizowania strajków pracowniczych, akcji protestacyjnych, zgromadzeń, imprez masowych, zrzeszania się w stowarzyszeniach, partiach politycznych, związkach zawodowych 1 Innych organizacjach, których działalność mogłaby utrudnić realizację zadań obronnych (art. 22 ust. 1 pkt 1-3 uswk); wprowadzenie cenzury prewencyjnej środków społecznego przekazu obejmującej materiały prasowe, kontroli zawartości korespondencji pocztowej oraz telekomunikacyjnej, zagłuszania przekazów radiowych i telewizyjnych, których treść może zwiększać zagrożenie bezpieczeństwa lub obronności państwa (art. 21 ust. 1 pkt 1-4 uswk), ograniczenie działalności edukacyjnej w drodze zawieszenia zajęć dydaktycznych w szkolnictwie, również wyższym (art. 24 ust. 1 pkt 3 uswk).

Warto nadmienić, że wskazana wyżej możliwość zawieszenia prawa do zgromadzeń nie dotyczy zgromadzeń organizowanych przez kościoły, związki wyznaniowe i organizacje religijne w obrębie świątyń, budynków kościelnych i w innych pomieszczeniach kultowych oraz, co oczywiste, przez organy państwa lub samo-

IV Włncaorek. op. dl-, Si 298.

1

   K.    mOiwutw w    .1.1^    ł. I0?t M. DtmiiWii, dptil. «, IW.

■ {MefWMłlnr fnl zatem dokwyvft»nle zmian struktury organów państwowych t samorządowych.

*    Qp«wtMW praw i WutnuSd jodnositót l) nteobfęłyćh wyliamhro zawartym w art 233 ust I Konstytucji (stan WH jemy l stan wyjątkowy) ona 2) obitych pozytywną klauzulą z art 2A3 ust.) (stan klęski żywiołowej) nie mota - fak iffi wydaje -bW dokonywaneInaczej, fak tylko przy uwzględnieniu zasady proporcjonalności, regulacji zawartej w art. 31 ud.-3 KmatytiMji Por. odmiemy pogląd, ograniczając)' stosowanie art 31 ust 3 przy ograniczaniu praw i wolności w trakcie aardar ludnntupfck M BraMiiiki. 0p. ał. s. IW-I9S.