hasło 2

DOJRZAŁOŚĆ

ścielnego i uchwał soborowych, a wykonywaniem jej zajmowały się specjalnie powoływane i zakładane w tym celu zgromadzenia zakonne, bractwa kościelne, bractwa miłosierdzia, cechy, wreszcie w XIX w. Caritas.

W XIX w. rozwinął się drugi, świecki nurt dobroczynności. Przesłanki ideowe oraz formy organizacyjne niewiele różniły się od działalności charytatywnej kościołów, często były wspólnym dziełem. Organizacyjną postacią dobroczynności świeckiej w Polsce były towarzystwa dobroczynności: wileńskie założone w 1807 r., warszawskie - 1814 r., lubelskie - 1814 r., krakowskie - 1816 r., kaliskie — 1816 r., poznańskie w 1845 r. oraz liczne lokalne i emigracyjne organizacje filantropijne zakładane w tych czasach.

Pod koniec XIX w. i na początku XX w działalności filantropijnej pojawia się myśl zracjonalizowania dobroczynności i oparcia jej na naukowych przesłankach. Pomoc ma usuwać nie objawy i skutki, lecz sięgać do źródeł środowiskowych i przyczyn osobowych sytuacji zagrażającej pomyślnemu rozwojowi człowieka. Efektem takich poszukiwań było wykształcenie się specjalnych metod pracy socjalnej związanych z nazwiskiem Mary Richmond (1861-1922). Myśl i działalność Richmond dała początek nowej teorii i praktyce opieki społecznej i zmieniła istotę oraz charakter dobroczynności, tworząc z niej dziedzinę planowej, zorganizowanej, w znacznej mierze sterowanej przez państwo polityki społecznej.

Obok tej nowej naukowo i politycznie działalności socjalnej ciągle wielką rolę odgrywają stare, tradycyjne formy dobroczynności związków społecznych i wyznaniowych.

Bibliografia: Mojka J., Kościelna działalność dobroczynna w Polsce w XIX i w pierwszej połowie XX w. Tysiąclecie katolicyzmu w Polsce, Lublin 1969; Gatz E., Karitas und Kirchliche Hilfswerke, Frciburg 1979; Liissi P., Syslemische Sozialarbeit, Bcm-Stuttgared 1991; Wayne Johson H. i innni, The social sen/ices, Itascc, Illinois 1986; Rajkiewicz A. i inni (red.), Polityka społeczna, Warszawa 1996.

Opracował Tadeusz Pilch

rm * ł /%ć/< /___ D    omrA^innoln'.!    lPTTIfl