m
^ te kontrowersja moją prowadzę na terenie absolutnym^
' \H- j miejscem ant czasem. Polskie powojenne tycie umyślny
. f dziesięcioletnim opóźnieniem w ogonie ruchów ideowym t ,rv>nv a na podwórko nasze dostają się już tylko ogryzki gdzie ^
mować importowane z zagranicy książki, filmy i sztuki teatralne, którc i
aic ,v ]e szerzą odrazę do wojny, ile hartują wrażliwość widzów, przy. ziwczajajądo widoku eksplozji granatów i do mocnych detonacji; ropa Zachodnia i Ameryka posiadają już drugie pokolenie pacyfistycznych literatów. Nazwijmy tych utalentowanych pamiętnikarzy neopa-c\listami Ich pacyfizm dojrzał nie na wojnie, lecz podczas pokoju i odznacza się wybitną nieporadnością w stosunku do problematów wy. wołanych pokojem. Pisma tych popularnych kronikarzy własnej martyrologii. zredagowane już w atmosferze spokojnej, sprzyjającej powiertr chownemu pacyfizmowi mieszczańskiemu, niesłusznie w cień odsunęły pierwszych, heroicznych w swym osamotnieniu apostołów pokoju, którzy jeszcze podczas wojny zdemaskowali jej nikczemność. Ową te tak powiem, galilejski, krwawiący okres dziewiczego pacyfizmu szczyci sję wielkimi nazwiskami Romain Rotlanda, Duhamela, Barbusstfa,
Vildraca we Francji, Nicolaia, Latzko, Leonharda Franka, Schickelego,
Frltza von Unruh, Hillera. Krausa w Niemczech i Austrii i wielu innych nie znanych mi poetów i publicystów na wszystkich obszarach językowych objętych wojną. Ci pierwsi pacyfiści tworzą pokaźny poczet nowej legenda aurea,
U nas pierwszym pismem literackim, które podczas wojny nie bało się drukować antywojennych utworów, był dwutygodnik krakowski |Maski”, świetnie kierowany przez Tadeusza Świątka. Pierwszym znanym mi w tym czasie teoretykiem pacyfizmu w Polsce był Irzykoifr ski, a w poezji pierwsi odezwali się o wojnie w tonie szlachetnym; Kasprowicz (w Księdze ubogich) i Staff (w Tęczy lez i krwi), Rola „Masek” oraz wspomnianych wielkich poetów lirycznych zmieniła się jednak zupełnie z chwilą wskrzeszenia państwa polskiego; Jak wiadomo.
** r/,eft2enic to nic wszędzie było radosną konsekwencją końca wojny