Image 157

sób, aby żaden z jego członków nie stracił pracy. Osiągnięcie tak korzystnego dla związku celu jest możliwe. Wymaga to działań zmierzających do przesunięcia krzywej popytu na pracę w prawo, tak aby przecięła punkt c. Związek zawodowy może także stosować politykę dyskryminacji, wywierając naciski na pracodawców, żeby zatrudniali tylko pracowników zrzeszonych w związku. Oznacza to, że związek nie przyjmie do swoich szeregów nowych, potencjalnych pracowników przyciągniętych na rynek przez wysoką płacę (odcinek cd).

Zwiększenie popytu na pracę jest przede wszystkim efektem wzrostu popytu na produkty wytwarzane przez pracowników. Wzrost płac, czyli kosztów produkcji, działa w tym wypadku w kierunku przeciwnym. Związki zawodowe mogą jednak wywierać naciski na rząd w celu wprowadzenia restrykcji importowych (cła, zakazy importu, kontyngenty importowe, itp.). Ograniczanie importu skierowuje część popytu na produkty krajowe, w tym także na produkty wytwarzane przez pracowników zrzeszonych w związkach zawodowych. Rząd może również bezpośrednio subwencjonować zatrudnienie (subwencje dla przedsiębiorstw zwiększających zatrudnienie) lub stosować ulgi podatkowe zarówno w stosunku do przedsiębiorstw tworzących miejsca pracy, jak i w stosunku do konsumentów kupujących określone produkty (np. ulgi w podatku dochodowym w przypadku zakupu lub remontu mieszkania czy też zakupu materiałów na budowę domu, itp.). Przedsięwzięcia te przyczyniają się bezpośrednio do zwiększenia popytu na pracę. Równocześnie jednak są powodem powstawania negatywnych zjawisk ekonomicznych. Administracyjne ograniczenie importu wspomaga popyt na produkty krajowe, które jednak mogą okazać się droższe, aniżeli produkty zagraniczne. Konsumenci muszą płacić wyższe ceny, co łącznie z ograniczeniem różnorodności produktów na rynku, zmniejsza możliwości wyboru kupujących. Bezpośrednie subwencjonowanie zatrudnienia deformuje rachunek kosztów produkcji w przedsiębiorstwie i w dłuższym okresie czasu wpływa niekorzystnie na konkurencyjność produkcji. Wzrost popytu na pracowników zrzeszonych w związkach zawodowych może być również skutkiem polityki dyskryminacji, prowadzonej przez monopol związkowy. W wielu krajach spotyka się różne formy dyskryminacji pracy, wspierane w sposób jawny lub ukryty przez niektóre związki zawodowe. Do najbardziej widocznych należą dyskryminacja rasowa, dyskryminacja kobiet oraz cudzoziemców. Inną formą dyskryminacji jest zmuszanie pracowników do przynależności do związku zawodowego, pod groźbą ewentualnej utraty pracy w pierwszej kolejności.

Osiągnięcie wysokiej płacy przy równoczesnym utrzymaniu zatrudnienia na określonym poziomie może być zrealizowane przy pomocy ograniczania podaży pracy. Związek zawodowy dąży do utrzymania płacy na poziomie w₂, podejmując jednocześnie działania, aby liczba oferujących pracę nie przekroczyła L,. Wymaga to stosowania silnych ograniczeń możliwości wejścia na rynek pracy. Ograniczenia te mogą być np. efektem polityki związku zawodowego, który ułatwia dostęp do miejsc pracy wyłącznie pracownikom zrzeszonym w związku. Inne ograniczenia dostępu do rynku pracy wynikają z regulacji prawnych, powstałych z inspiracji i nacisków związków zawodowych. Przykładem mogą być przepisy zabraniające zatrudniania kobiet na stanowiskach pracy, gdzie koniecznym jest dźwiganie ciężarów powyżej np. 12 kg. Równocześnie nie istnieją żadne przepisy zabraniające kobietom dźwigania swoich dzieci, które ważą powyżej 12 kg. Innym przykładem są naciski zrzeszeń taksówkarzy, domagających się od władz administracyjnych przeprowadzenia specjalnych egzaminów dla wszystkich, którzy zamierzają wykonywać pracę taksówkarza. Niezależnie od efektów przedsięwzięć zmierzających do przesuwania popytu lub/i ograniczania podaży, związek zawodowy wywierający naciski na wzrost płac powyżej poziomu równowagi rynkowej musi zdecydować w końcu, jaki poziom płacy zaakceptuje. W ramach danej sytuacji rynkowej istnieje wiele poziomów płac, zawartych między w_e i w₂. Szczególne znaczenie posiadają dwie wielkości płac - w, i w₂.

Jeżeli celem związku zawodowego jest maksymalizacja przychodu całkowitego, wówczas powinien dążyć do ustalenia płacy na poziomie w_r W punkcie g krzywa popytu na pracę posiada elastyczność jednostkową, a przychód marginalny związku ze sprzedaży pracy równa się zero. Płaca w, i wielkość zatrudnienia L, maksymalizują przychód całkowity pracowników (obszar OfgL,).

Jeśli celem związku jest maksymalizacja dochodu (zysku) pracowników, wówczas płaca powinna być ustalona na poziomie w₂ (punkt b). Punktowi b na krzywej popytu odpowiada moment zrównania się przychodu marginalnego związku ze sprzedaży pracy (PM_p) z kosztem marginalnym oferowanej pracy (punkt i). Punktowi i na krzywej podaży odpowiada najniższy poziom płacy w₃, jaki każdy spośród grupy L, pracowników mógłby zaakceptować za sprzedaż swojej pracy. Jeśli płaca w₃ jest większa od płac alternatywnych (płac, które pracownik mógłby otrzymać sprzedając swoją pracę na innych rynkach), wówczas pracownik maksymalizujący dochody z pracy pozostanie na danym rynku i nie będzie oferował swojej pracy na innych rynkach. Obszar biha stanowi maksymalny dochód pracowników osiągany na danym rynku w stosunku do najkorzystniejszych dochodów, które możnaby otrzymać na innych rynkach pracy.

PODAŻ INNYCH CZYNNIKÓW PRODUKCJI

Praca jest specyficznym czynnikiem produkcji. Dlatego analizie rynku pracy poświęciliśmy stosunkowo dużo miejsca. Rynek innych czynników produkcji, takich jak wszelkiego rodzaju zasoby naturalne i kapitałowe jest mniej skomplikowany.

Oferowanie innych, aniżeli praca czynników produkcji nie jest związane z koniecznością rezygnowania z czasu wolnego. W krótkim okresie czasu każdy konsument posiada pewien zasób czynnika kapitałowego oraz innych czynników, np. ziemi. Celem konsumenta jest otrzymanie możliwie największego dochodu z posiadanych zasobów. Oznacza to, że właściciel zasobów jest skłonny zaakceptować każdy, dodatni dochód netto z wynajęcia zasobów, którymi dysponuje. W przeciwnym wypadku zasób zostanie niewykorzystany.

W krótkim okresie czasu podaż zasobów kapitałowych i naturalnych jest doskonale sztywna i przyjmuje postać linii pionowej, równoległej do osi rzędnych.

315