File0039 (5)

sje i prześladowania dotykające Ruch Młodych wiążą, z riim jego członków^ pojęciem obowiązku pracy dla narodu jedynie, wykluczając samą myśl nawet o jakichś udogodnieniach życiowych.

Organizacyjne określenie i wyznaczenie obowiązku pracy publicznej każdemu Polakowi jest tern bardziej konieczne, iż tradycyjną psychikę polską bardzo łatwo zasugestjonować pięknie brzmiącemi frazesami. Przyjętem bowiem było u nas określać obowiązki poszczególnych jednostek wobec narodu, tak podniośle i ogólnie, że dla braku konkretności nie sposób było wykonania skontrolować.

Ostatnia z zaznaczonych tendencyj nowej epoki pęd do wychowywania całego narodu w duchu posiadanych ideałów znajduje wyjątkowe dogodne warunki do ujawnienia się na gruncie psychiki polskiej. Wiara bowiem powszechna w skuteczność i celoweść wychowania panuje u nas od dawna. Przy konstruowaniu zasad wychowywania narodu trzebaby nawet za jedno' z zasadniczych zadań uważać zabezpieczenie trwałości jednolitego kierunku wychowawczego, trwałości warunkującej spełnienie wielkich celów polskich. Śmiało bowdem można powiedzieć, że dawaliśmy się za często sugestjonować różnym kierunkom wychowawczym. Dość wspomnieć wiek XIX, kiedy poszczególne grupy pisarzy — oni bowdem w tym okresie byli wychowawcami narodu —- formowały duszę polską na zasadniczo różne i wykluczające się sposoby. Dość wspomnieć, iż w tym czasie występował romantyzm, pozytywizm, modernizm, neoromantyzm — to wszystko na przestrzeni stu lat, a więc każde pokolenie wychowywano w odmiennym duchu- Całość tego okresu była coprawda połączona cechami kończącej się obecnie epoki, tern niemniej głębokie przeciwności poszczególnych kierunków wychowawczych wywołały dodatkowe zaburzenia. Odmienność z zagranicą polega w tej kwestji na głębokości przemian wewnętrznych jednostek. Różnica struktury psychicznej między Francuzem, czy Niemcem romantykiem, a o kilkadziesiąt późniejszym pozytywistą francuskim lub nie-

40