CCF20090831032

Przedmowa 41

Nauka przedstawia zatem zarówno ten kształtujący ruch we wszystkich szczegółach jego przebiegu i w jego konieczności, jak i ukształtowanie tego, co spadło już do poziomu poszczególnego momentu i własności (Eigentum) ducha. Celem jest uzyskanie przez ducha wglądu (Einsicht), czym jest wiedza. Niecierpliwość żąda niemożliwości — mianowicie osiągnięcia celu bez środków. Ale z jednej strony musimy mieć cierpliwość przejścia całej tej długiej drogi, gdyż każdy z jej poszczególnych momentów jest konieczny; z drugiej zaś strony musimy przy każdym z tych momentów dłużej się zatrzymać, gdyż każdy z nich jest indywidualną postacią w jej całości i w sposób absolutny jest rozpatrywany tylko o tyle, o ile jego okreśłoność rozpatrywana jest jako całość, czyli jako coś konkretnego, inaczej mówiąc: jako całość w swoistości tego określenia. — Ponieważ substancja jednostki, a nawet sam duch świata miał tyle cierpliwości, by wszystkie te formy przejść w całej rozciągłości czasu i podjąć ogromną pracę dziejów powszechnych, w których on, w każdej ich postaci, kształtował z siebie całą treść; do której dana postać dziejów była zdolna, i ponieważ nie mógł osiągnąć świadomości siebie jakimś mniejszym wysiłkiem, przeto i jednostka nie może, jeśli chodzi o rzecz samą, pojąć swej substancji bez dokonania pracy równie ogromnej. Z tą tylko różnicą, że wysiłek jednostki może być jednak mniejszy, ponieważ samo w sobie to wszystko już się dokonało: treść została już jako rzeczywistość unicestwiona i obrócona w możliwość, jej bezpośredniość została opanowana, a ukształtowanie sprowadzone do swego skrótu, do prostego określenia myślowego. Treść jest własnością (Eigentum) substancji jako. coś już pomyślanego\[Teraz nie chodzi już o to, by istnienie (Dasein) przekształcić w formę bytu samego w sobie (des Ansichseins), lecz o to, by byt sam w sobie — ale już nie jako coś pierwotnego ani jako coś zatopionego w istnieniu, lecz raczej jako byt sam w sobie już przypomniany ¹ — przekształcić w formę bytu dla siebie (des Fiirsichseins). Tę czynność jednostki należy bliżej sprecyzować

?u

Tym, co na całości tej drogi zaoszczędzamy, gdy zaczynamy ją z przedstawionego tu punktu widzenia, jest zniesienie istnienia; tym natomiast, co jeszcze pozostało ² i wymaga jakiegoś wyższego przekształcenia, jest wyobrażenie (Yorstellung) tych form oraz nasza z nimi znajomość ³.f Istnienie, wycofane z powrotem do substancji, zostaje przez ową pierwszą negację tylko bezpośrednio przeniesione w element jaźni (in das Element des Selbstjj To więc, co zostało już zdobyte dla jaźni na własność, nosi jeszcze taki sam charakter bezpośredniości nie ujętej pojęciowo, pozbawionej ruchu obojętności, jak samo istnienie; istnienie przeszło w ten sposób tylko w wyobrażenie. Jednocześnie jest ono teraz czymś dobrze znanym (ein Bekanntes), czymś, z czym istniejący duch już się załatwił, w czym nie rozwija już swej działalności i co nie jest już wobec tego przedmiotem jego zainteresowania. |Jeśli działalność, która załatwiła się z istnieniem, jest sama tylko ruchem ducha jednostkowego, nie pojmującego siebie samego, to wiedza, przeciwnie, zwraca się przeciwko wytworzonemu w ten sposób

5*

1

Das bereits erinnerte Ansich. — Zob. przyp. na str. 61.

2

Pozostało po zniesieniu istnienia, które przeszło w wyobrażenie.

3

Znajomość — w oryg. Bekanntschaft. Ściślej mówiąc: nasza dobra znajomość, przyzwyczajenie się do nich.