CCF20090701009

Przedmowa [

Niniejsza rozprawa nie rości pretensji do tego, by w sposób wyczerpujący przedstawić problemy filozoficzne, które niesie z sobą teoria względności. Jestem świadomy, że nowe zadania, przed którymi przez tę teorię została postawiona także ogólna krytyka poznania (Erkenntniskri-tik) mogą zostać rozwiązane tylko przez stopniową, wspólną pracę tak fizyków jak i filozofów. Tutaj zależy mi jedynie na rozpoczęciu tej pracy, pobudzeniu dyskusji i, w miarę możliwości, w obliczu panującej dziś jeszcze niezgodności opinii na ten temat, skierowaniu jej na określone metodyczne tory. Cel tego pisma byłby osiągnięty, gdyby udało się zapoczątkować wzajemne porozumienie między filozofem i fizykiem w sprawie pytań, co do których oni wciąż znacznie się różnią. Okaże się w trakcie wykładu, że ja także musiałem utrzymywać ścisły kontakt z naukową fizyką nawet w sprawach czysto epistemologicznych, i że pisma czołowych fizyków przeszłości i teraźniejszości w istotny sposób pomogły określić intelektualną orientację poniższych badań. Bibliografia, którą można znaleźć na końcu tej pracy, nie aspiruje jednakże do faktycznej zupełności; przywołane są w niej tylko takie prace, do których wielokrotnie się odnoszę, i które szczególnie miałem na względzie w trakcie wykładu.

Albert Einstein przeczytał niniejszą rozprawę w rękopisie i poparł ją mocą swych krytycznych uwag. Nie mogę pozwolić jej wyjść na światło dzienne bez wyrażenia w tym miejscu moich serdecznych podziękowań.

Hamburg, 9 sierpnia 1920 r.

Ernst Cassirer

¹ Przekładu dokonano na podstawie: Ernst Cassirer, Zur Einstein schen Relativitdtsthe-one. Erkenntnistheoretische Betrachtungen, Bruno Cassirer Verlag, Berlin 1921. Zastosowanie druku rozstrzelonego, kursywy i cudzysłowów jest zgodne z tym wydaniem. Fragmenty i tytuły tekstów cytowanych przez Cassirera, o ile było to możliwe, podano w istniejących polskich przekładach. [Przyp, tłum.]