IMG00041

41

r

4. PRZEKŁADNIE ŁAŃCUCHOWE 4.1. WIADOMOŚCI OGÓLNE

Rys. 4.1.2. Rodzaje łańcuchów:

a)    rolkowe (tulejkowe);

b)    rolkowe o wydłużonej podziałce;

c)    zębate

W przekładniach łańcuchowych cięgnem przenoszącym moc jest łańcuch.

Przekładnia łańcuchowa w prostszej postaci składa się z dwóch kół łańcuchowych - czynnego (1) i biernego (2) oraz opasującego je łańcucha (3), którego ogniwa zazębiają się z zębami kół łańcuchowych. Dla regulacji zwisu łańcucha przekładnie powinny mieć urządzenie (4) do wytwarzania wstępnego (znacznie mniejszego w porównaniu z przekładniami pasowymi) napinania łańcucha.

Rys. 4.1.1. Schemat oraz podstawowe parametry przekładni łańcuchowej

Zalety przekładni łańcuchowych:

-    możliwość przekazywania ruchu na duże odległości;

-    możliwość przekazywania ruchu na kilka odbiorczych wałków;

-    stałe przełożenie;

-    możliwość przenoszenia dużych sił obwodowych przy mniejszym obciążeniu łożysk i wałów niż w przypadku przekładni pasowych.

Wady przekładni łańcuchowych:

-    większy koszt;

-    pewna nierównomiemość ruchu spowodowana osiadaniem łańcucha na wieloboku;

-    hałasowanie spowodowane uderzeniami przy osiadaniu łańcucha na kołach;

-    potrzeba smarowania.

Przekładnie łańcuchowe zajmują pozycię pośrednią pomiędzy przekładniami zębatymi i pasowymi wypełniając istniejącą między nimi lukę i stanowiąc ich uzupełnienie.

Z przekładni łańcuchowych korzysta się dla przekazywania mocy najczęściej do 100 kW, o prędkości i? łańcucha do 15 m/s przy częstotliwości obracania wejściowego wałka n do 500 min j z przełożeniem u < 6 (10). Korzysta się z płytkowych łańcuchów napędowych:

-    rolkowych i tulejkowych (rys. 4.1.2a),

-    o wydłużonej podziałce (rys. 4.1.2b),

-    z łańcuchów zębatych (rys. 4.1,2c).    p

p .    r.t    r -¹

Podstawowe geometryczne i kinematyczne zależności:

-    podziałka łańcucha, mm p;

-    liczba zębów kół łańcuchowych, szt. z_h z₂;

-    przełożenie przekładni u =Ui/u₂=z₂/Zu

-    prędkość łańcucha, m/s i9 =pz_In_l/(60-l0³);

-    rozstaw osi, mm    o;

-    długość łańcucha wyrażona przez liczbę ogniw, szt.

z_L= 2o/p+0,5(z,+z₂)+f₃p/o;

-    obliczeniowy rozstaw osi wynikający z przyjętej liczby ogniw, mm o₀= [2z_L-(z₂+z,)\ f₄P;

-    rzeczywisty rozstaw osi, mm o = 0,996 o₀;

-    średnice podziałowe kół łańcuchowych, mm

d, =p/sin(180721); d₂=p / sin (1807z₂);

-    minimalny zwis łańcucha przekładni, mm

/'min 0,010.

Napięcia w cięgnach:

-    napięcie łańcucha statyczne, N F_a=1000 P,/iS;

-    napięcie łańcucha dynamiczne, N F_d =F_It f₂,

gdzie f₂ - współczynnik uwzględniający warunki pracy przekładni;

-    siła odśrodkowa, N F# = 10 m-ó , gdzie m - masa 1 m łańcucha, kg/m;

-    siła od zwisu łańcucha, N Ff = 9,81 k_fm

gdzie kf - współczynnik zwisu zależny od rozmieszczenia przekładni;

(nie uwzględnia się dla przekładni rolkowych);

-    całkowite napięcie statyczne łańcucha, N

F_Cjt=F_st+/v +Ff;

-    całkowite napięcie dynamiczne łańcucha, N

F_Ci=Fd ⁺F-s ⁺ Ff\

-    obciążenie zrywające łańcucha, N F_r;

-    współczynnik bezpieczeństwa na zrywanie przy obciążeniu

statycznym    7_st = F_r/F_c „ > 7* dop;

-    współczynnik bezpieczeństwa na zrywanie przy obciążeniu

dynamicznym    7_d = F_r/F_c a i? 7_{d dop} •

Kryteria obliczeniowe przekładni łańcuchowych:

-    zdolność do przenoszenia mocy,

-    trwałość łańcucha.

Obliczenia zdolności przekładni do przenoszenia mocy uważa się za podstawowe i sprowadza do wyboru numem łańcucha, który gwarantuje minimalne wartości współczynników bezpieczeństwa na zrywanie przy przenoszeniu statycznego 7_sl i dynamicznego 7_d obciążenia oraz dotrzymanie nacisków powierzchniowych w przegubach łańcucha.

Trwałość łańcucha uwzględnia się w obliczeniach w drodze doboru głównych parametrów przekładni (z\, z₂, p, a (z_Ł)) wg następujących zaleceń:

-    liczba zębów na małym kole z, nie może być zbyt mała, gdyż powoduje to pogorszenie warunków pracy przekładni (nierównomiemość biegu, nadmierne obciążenie dynamiczne, hałas, zużycie itd.);

-liczba zębów na dużym kole z₂ nie może być zbyt duża, ponieważ przy wydłużeniu łańcucha wskutek zużycia przegubów następuje częste zeskakiwanie łańcucha z koła;

-    podziałkę p zaleca się dobierać możliwie małą;

-    zwiększenie rozstawu osi zmniejsza zużycie łańcucha.