24554 Str041 (7)

41

4. PRZEKŁADNIE ŁAŃCUCHOWE

4.1. WIADOMOŚCI OGÓLNE

Rys. 4.1.2. Rodzaje łańcuchów:

a)    rolkowe (tulejkowe);

b)    rolkowe o wydłużonej podziałce;

c)    zębate

W przekładniach łańcuchowych cięgnem przenoszącym moc jest łańcuch.

Przekładnia łańcuchowa w prostszej postaci składa się z dwóch kół łańcuchowych - czynnego (1) i biernego (2) oraz opasującego je łańcucha (3), którego ogniwa zazębiają się z zębami kół łańcuchowych. Dla regulacji zwisu łańcucha przekładnie powinny mieć urządzenie (4) do wytwarzania wstępnego (znacznie mniejszego w porównaniu z przekładniami pasowymi) napinania łańcucha.

Rys. 4.1.1. Schemat oraz podstawowe parametry przekładni łańcuchowej

Zalety przekładni łańcuchowych:

-    możliwość przekazywania ruchu na duże odległości;

-    możliwość przekazywania ruchu na kilka odbiorczych wałków;

-    stałe przełożenie;

-    możliwość przenoszenia dużych sił obwodowych przy mniejszym obciążeniu łożysk i wałów niż w przypadku przekładni pasowych.

Wady przekładni łańcuchowych:

-    większy koszt;

-    pewna nierównomiemość ruchu spowodowana osiadaniem łańcucha na wieloboku;

-    hałasowanie spowodowane uderzeniami przy osiadaniu łańcucha na kołach;

-    potrzeba smarowania.

Przekładnie łańcuchowe zajmują pozycię pośrednią pomiędzy przekładniami zębatymi i pasowymi wypełniając istniejącą między nimi lukę i stanowiąc ich uzupełnienie.

Z przekładni łańcuchowych korzysta się dla przekazywania mocy najczęściej do 100 kW, o prędkości łańcucha do 15 m/s przy częstotliwości obracania wejściowego wałka n do 500 min j z przełożeniem u < 6 (10). Korzysta się z płytkowych łańcuchów napędowych:

-    rolkowych i tulejkowych (rys. 4.1,2a),

-    o wydłużonej podziałce (rys. 4.1.2b),

-    z łańcuchów zębatych (rys. 4.1.2c).    p

Podstawowe geometryczne i kinematyczne zależności:

-    podziałka łańcucha, mm p;

-    liczba zębów kół łańcuchowych, szt. Z\, z₂;

-    przełożenie przekładni u = U\lo₂=z₁IZ\,

-    prędkość łańcucha, m/s i? =pz₁n,/(60-10³);

-    rozstaw osi, mm    o;

-    długość łańcucha wyrażona przez liczbę ogniw, szt.

z_Ł= 2o/p+0,5(z,+z₂)+/-₃p/o;

-    obliczeniowy rozstaw osi wynikający z przyjętej liczby ogniw, mm a₀=[2z_L-(z₂+z,)] f₄P;

-    rzeczywisty rozstaw osi, mm o = 0,996 o₀;

-    średnice podziałowe kół łańcuchowych, mm

d,=p/sin(1807-zi); d₂=p / sin (180°/z₂);

-    minimalny zwis łańcucha przekładni, mm

/'min=0,01o.

Napięcia w cięgnach:

- napięcie łańcucha statyczne, N    F_a = 1000 P, /■o;

-    napięcie łańcucha dynamiczne, N F_d =F^f₂,

gdzie f₂ - współczynnik uwzględniający warunki pracy przekładni;

-    siła odśrodkowa, N F#= 10 m iS, gdzie m - masa 1 m łańcucha, kg/m;

- siła od zwisu łańcucha, N    Ft = 9,81 k_fm

gdzie kf - współczynnik zwisu zależny od rozmieszczenia przekładni;

(nie uwzględnia się dla przekładni rolkowych);

-    całkowite napięcie statyczne łańcucha, N

F_ca=F_a+F^ +Ff\

-    całkowite napięcie dynamiczne łańcucha, N

Fd=Fd +Fi+Ff,

-    obciążenie zrywające łańcucha, N F_r ;

-    współczynnik bezpieczeństwa na zrywanie przy obciążeniu

statycznym    Tst Fr/Fcgt ^7stdops

-    współczynnik bezpieczeństwa na zrywanie przy obciążeniu

dynamicznym    7_d = F_r/F_c d > 7_{d dop} •

Kryteria obliczeniowe przekładni łańcuchowych:

-    zdolność do przenoszenia mocy,

-    trwałość łańcucha.

Obliczenia zdolności przekładni do przenoszenia mocy uważa się za podstawowe i sprowadza do wyboru numem łańcucha, który gwarantuje minimalne wartości współczynników bezpieczeństwa na zrywanie przy przenoszeniu statycznego 7_st i dynamicznego 7_d obciążenia oraz dotrzymanie nacisków powierzchniowych w przegubach łańcucha.

Trwałość łańcucha uwzględnia się w obliczeniach w drodze dobom głównych parametrów przekładni (z,, z₂, p, a (z_Ł)) wg następujących zaleceń:

-    liczba zębów na małym kole Z\ nie może być zbyt mała, gdyż powoduje to pogorszenie warunków pracy przekładni (nierównomiemość biegu, nadmierne obciążenie dynamiczne, hałas, zużycie itd.);

-    liczba zębów na dużym kole z₂ nie może być zbyt duża, ponieważ przy wydłużeniu łańcucha wskutek zużycia przegubów następuje częste zeskakiwanie łańcucha z koła;

-    podziałkę p zaleca się dobierać możliwie małą;

-    zwiększenie rozstawu osi zmniejsza zużycie łańcucha.