img001 2

Richard Rom.'

dłuższego tekstu o pojedynczym filozofie, ale od czasu do czasu bierze do re*d książkę Dcrridy czy kogoś innego i mówi naprawdę przenikliwe rzeczy. To samo tyczy się Franka Kermode’a. Nikomu by przez myśl nie przeszło, że oni próbąją połączyć ze sobą filozofię i badania literackie. Po prostu czytają filozofów, kiedy mąją na to ochotę. To jest według mnie nąjwłaściwszy sposób. Nie chodzi tutaj o opanowywanie dyscypliny lecz o to. by okazjonalnie przeczytać jakiegoś autora, który uprawia inny gatunek.

E.P.R.: Nie chcę szufladkować Blooma, ale czy według ciebie uprawia on pragmatyczną formę lektury?

R.R.: Tak. Zarówno on, jak i Kermode nie czują się onieśmieleni przez filozofię. Weź na przykład esej Kermode’a o Heideggerze i Stevensie. Heidegger go nie onieśmiela. Kermode nie zadaje sobie pytań typu: „Czy w sposób właściwy uchwyciłem istotę Heideg-gerowskiej filozofii?”.

E.P.R.: Czy uważasz, że wśród studentów - wśród tych, którzy nie mąją za sobą długich lat doświadczenia w czytaniu tekstów - panuje poczucie zagrożenia, panuje przekonanie, że nie można mówić o wielkich nazwiskach, takich jak Heidegger, Derrida czy Stevens, dopóki nie przeczyta się całego korpusu tekstów*? Czy myślisz, że władza, jaką posiadąją dyscypliny akademickie, sposób, w jaki zorganizowane są uniwersytety, a także retoryka, którą posługują się uniwersyteccy profesorowie, wywołują w studentach niepotrzebne poczucie niższości?

R.R.: Tak. coś takiego z pewnością istnieje. Ale anglosaska kultura akademicka posiada pewną szczególną cechę. We Francji i w Niemczech każdy intelektualista musi przeczytać określoną liczbę tekstów filozoficznych. Zajmąjesz się tym w ostatniej klasie^ szkoły średniej. Oczekuje się od ciebie, że jako osoba wykształcona będziesz*posiada! pewną orientację w filozofii. Jeżeli jesteś nauczycielem akademickim, nic .przetrwasz w Geistesvńssensckąflen bez znąjomości Platona, Kanta i niektórych spośród ich następców. Nie ma czegoś takiego w Ameryce czy Wielkiej Brytanii. Możesz sobie doskonale radzić na uniwersytecie bez znajomości tych autorów. Zatem kiedy Amerykanie lub Brytyjczycy biorą do ręki Derridę, muszą wziąć za dobrą monetę to. co on mówi o Platonie czy Kancie. To komplikuje ich sytuację, ponieważ doskonali* zdają sobie sprawę z tego, że stąpąją po cienkim lodzie. Europejscy intelektualiści mogą czytać Derridę w bardziej krytyczny sposób niż większość anglofonów.

12002)

Przekład Grzegorz Jankmuicz

Nancy K. Miller

ARACHNOLOGIE: KOBIETA, TEKST I KRYTYKA ^:

Pierwszym wcieleniem „ Arachnologii ” byt referat na konferencję tcoretycznoliterac-ką w Georgetoum, zorganizowaną przez Susem S. Lanser i Michaela Ragussisa. Tematem tamtego roku (1984) byta Jnterpretacja ”. Pracowałam nad pojęciem „nadczyta-nia ” /overreading/ jako peumej strategii lekturowej przeznaczonej dla dziel niekano-nicznych, a w szczególności dla pisania kobiet Byi to projekt podwójny, historyczny i metakrytyczny. W konstrukcji opartej na „rewizjonistycznej ponowionej lekturze ” /revisionary re-reading/ Anette Kolodny chciałam stworzyć poetykę, która mogłaby ogarnąć problem sygnatury, pozostawionej przez to, co _rnic.doczytxmeⁿ, dzieła wykluczone z biblioteki kultury powszechnej, z księgozbioru juz przeczytanego (czy też deja \u). By o tym mówić, za możliwe tropy feministycznej aktywności literackiej przyjęłam wzięte z antyku przykłady kobiecego tkactwu. Co prawda, nie tyle interesowało mnie tkactwo, ile przedstawienie pisania pod przykładami tekstuałnośd beznadziejnie uwikłanej w problemy własnej materii Tkactwo, w tym znaczeniu, obdarzyło mnie jakąś nieodpartą metaforyką: pozwalało mi wyobrazić pewną tożsamość pisania wjako ugruntowaną i zlokalizowana na scenie dzieła, godząc ze sobą przedstawienie i kulturową wytwórczość. (Faktycznie, na początku miałam koncepcję, aby ująć pismo węzełkowe Grąffigny oraz quipus ZiłU jako część tego omówienia^{1 2}). Widziałam, że to zainteresowanie z konieczności kłóci się z postmodernistyczną po-

1

* N.K. Miller; Arachnoiogies: The Woman. Uic Text. and Uic Cńtic. jwrj idem. Subjccl to Change: Reading Feminist Wh-iting, New York 1988, s. 77-101.

2

Cho<izi o powieść K de Graffigny Lettres d'unc Pćnwumnc (1747). której bohaterka, inkaska księżniczka, posługuje się pismem węzełkowym, zwanym quipos (lub ąmpus). W książce Suhject to change Miller omawia tę powieść w osobnym rozdziale: The Knot. Uic Ijetter, and Uu; Book Graffignys Penwian Utters, który należy do części 3: Feminist Signatures: Corning to WrUing m France. 1747-1910 - przyp. tłum.