img113

pujących w otoczeniu, jak również przeprowadzenie reakcji syntezy, w których wyniku mogą powstawać np. toksyny lub antybiotyki. Grzyby są saprofitami - wykorzystują martwe szczątki roślin, zwierząt lub drobnoustrojów, pasożytami - korzystają z żywych tkanek roślin i zwierząt ze szkodą dla gospodarza, lub żyją w symbiozie - we wzajemnej zależności, która przynosi korzyści obydwu organizmom, tzn. gospodarzowi i pasożytowi.

Grzyby są organizmami tlenowymi i rozwijają się w temperaturze od 0 do 50°C (optymalna 27-37°C). Rosną w środowisku wilgotnym, a przy braku wody wytwarzają formy przetrwalnikowe - chlamydospory lub skle-rotia. W zależności od gatunku grzybów światło pobudza lub hamuje ich wzrost. Optymalne pH wzrostu tych organizmów waha się od 4,0 do 6,0.

5.3. Rozmnażanie grzybów

5.3.1. Rozmnażanie bezpłciowe

Grzyby rozmnażają się bezpłciowo i płciowo. Sposoby rozmnażania bezpłciowego u grzybów przedstawiono na rysunku 5.2. Proces rozmnażania bezpłciowego u drożdży polega głównie na pączkowaniu (Saccharomyces) lub frag-mentacji grzybni, czyli tzw. rozszczepianiu (Schizosaccharomyces). Pączki mogą powstawać w dowolnym miejscu komórki o kształcie kulistym. W komórkach wydłużonych pączki powstają przy końcach komórki. Proces paczkowania przebiega w sprzyjających warunkach, a polega na wytwarzaniu na powierzchni komórki szybko powiększających się uwypukleń. Następuje podział jądra na dwa potomne - jedno z nich wędruje do uwypuklenia, które się powiększa, zaokrągla i oddziela przegrodą od komórki macierzystej i staje następnym samodzielnym organizmem. Rozmnażanie się drożdży przez podział poprzeczny polega na tym, że dojrzała komórka drożdży rośnie, wydłuża się i przewęża w jednym kierunku, tworząc poprzeczną przegrodę oddzielającą nowo powstałą komórkę od komórki macierzystej. Proces ten tylko pozornie przypomina podział bakterii, ponieważ komórka drożdży rośnie, wydłużając się tylko w jednym kierunku. Powstającą młodą komórkę można odróżnić od macierzystej, czego nie stwierdza się przy podziale bakterii. W nie sprzyjających warunkach środowiskowych (np. w warunkach głodowych lub przy zbyt dużej ilości powietrza) drożdże rozmnażają się przez zarodniki, które tworzą się partogenetycznie (bez uprzedniej kopulacji). W zarodnikujących komórkach powstają wokół dzielącego się jądra skupienia cytoplazmy, które rozdzielają się i otaczają własnymi błonami, tworząc zarodniki, których kształt jest cechą gatunkową drożdży.

Rozmnażanie bezpłciowe grzybów pleśniowych zachodzi głównie przez tworzenie różnego rodzaju zarodników (spor). W zależności od sposobu ich powstawania oraz budowy można wyróżnić:

• artrospory,

42