img158

304 ROZDZIAŁ 27 Bóle kręgosłupa i schorzenia reumatyczne Leczenie bólu barku

W terapii tych zespołów konieczne jest połączenie stosowania leków przeciwbólowych i fizjoterapii mającej na celu mobilizację stawu. Nie-steroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są mało przydatne i może być konieczne stosowanie silnych leków przeciwbólowych, aby umożliwić pacjentowi zaśnięcie. W uszkodzeniach pasa rotacyjnego skuteczne bywają iniekcje steroidów lub leków przeciwbólowych do kaletki podbarkowej. Podobne iniekcje podawane do stawu barkowego wykazują się efektywnością w adhezyjnym zapaleniu torebki stawowej. Jeżeli uszkodzenie pasa rotacyjnego utrzymuje się i ewidentnie jest konsekwencją uwięźnięcia, wówczas, po badaniu MR lub ultrasonograficznym, konieczne może okazać się chirurgiczne odbar-czenie zwężonej przestrzeni. W przypadkach, gdy ból powstaje w okolicy stawu barkowo-obojczykowego, dużą ulgę przynoszą iniekcje dostawowe. W uporczywym ciężkim bólu stawu barkowo-obojczykowego dystalny fragment obojczyka może wymagać usunięcia. Główną zasadę terapii adhezyjnego zapalenia torebki stawowej stanowi uruchamianie stawu oraz stosowanie iniekcji umożliwiających postęp fizjoterapii. Jeżeli nie jest to możliwe, u niektórych pacjentów można zastosować intensywne manipulacje w obrębie stawu w warunkach znieczulenia. Metoda ta nie ma udokumentowanych wyników, lecz u niektórych pacjentów okazuje się skuteczna, jeżeli po tej procedurze zaplanuje się intensywną pięciodniową fizjoterapię. We wszystkich wymienionych schorzeniach rokowanie jest bardzo dobre.

Zapalenie bocznego i przyśrodkowego nadkłykcia kości ramieniowej (łokieć tenisisty i łokieć golfisty)

Są to dwa dokuczliwe zespoły nękające osoby w wieku powyżej 40 lat - uważa się je za elementy zespołu nadużywania kończyny górnej wynikającego z nadmiernego napinania odpowiednio wspólnego prostownika przedramienia oraz mięśni zginaczy, co prowadzi do miejscowej tkliwości oraz bólu pojawiającego się przy zaciskaniu pięści i obracaniu ręki. Dolegliwości te często uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie ręki, zwłaszcza w zakresie dźwigania ciężarów, mogą też współwystępować z bólami karku:

•    Łokieć tenisisty:

-    tkliwość bocznego nadkłykcia kości ramieniowej,

-    ból w okolicy nadkłykcia przy oporze stawianym ruchom nadgarstka lub wyprostowaniu palców przy podparciu ramienia (łokieć wyprostowany),

-    wymuszona pronacja przedramienia przy wyprostowanym łokciu również wywołuje ból.

•    Łokieć golfisty:

-    tkliwość przyśrodkowego nadkłykcia kości promieniowej,

-    ból w okolicy nadkłykcia przy oporze stawianym ruchom nadgarstka lub zgięciu palców przy podparciu ramienia (łokieć wyprostowany),

-    ból przy oporze w trakcie supinacji jest mniej wiarygodnym objawem,

-    objawy czuciowe na ogół nie występują.

Do nietypowych cech zapalenia nadkłykcia należą:

•    Obustronne objawy i dolegliwości lub jednoczesne występowanie łokcia tenisisty i golfisty.

•    Brak tkliwości nadkłykcia.

•    Parestezje w obrębie ramienia i bólowe ograniczenie ruchów karku, związane z uszkodzeniem korzeni nerwowych.

•    Brak odpowiedzi na miejscowe iniekcje lub utrzymywanie się objawów przez tydzień lub dwa tygodnie stosowania iniekcji.

•    Kliniczne lub radiologiczne cechy zapalenia stawu łokciowego.

Leczenie

W łagodnych przypadkach zwykle pomocna jest fizykoterapia. Nie wykazano wyższości żadnej z metod leczenia nad pozostałymi. Opaska nadkłykciowa uciskająca przedramię w okolicy wspólnego przyczepu prostowników lub zginaczy może ochraniać wspólny przyczep mięśni poprzez przesuwanie miejsca przyłożenia siły od przyczepu (miejsca, gdzie ścięgno jest przytwierdzone do kości). Dzięki temu pacjenci mogą kontynuować pracę. Jeżeli wymienione metody nie są wystarczające, skuteczne mogą być miejscowe iniekcje hydrokortyzonu, który zmniejsza nasilenie objawów i je usuwa. Bardziej wskazane wydaje się stosowanie samego hydrokortyzonu niż fluorowanych kortykosteroi-dów, gdyż preparaty te mogą doprowadzić do zaniku podskórnej tkanki tłuszczowej i lokalnych zniekształceń.