img159

306 ROZDZIAŁ 27 Bóle kręgosłupa i schorzenia reumatyczne

Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka wynika z uwięźnięcia nerwu pośrodkowego w obrębie tunelu nadgarstka, pod troczkiem zginaczy. Jest to zwykle schorzenie idiopatyczne współwystępujące z poszerzeniem ścięgien długich zginaczy, czasem wtórne do innych stanów klinicznych. Do przyczyn tych należą:

•    Zatrzymanie płynów w organizmie - najczęstszymi przyczynami są ciąża lub stosowanie doustnej antykoncepcji.

•    Zapalenie stawów i kości lub reumatoidalne zapalenie stawów nadgarstka.

•    Złamanie kości główkowatej lub łódkowatej.

•    Bezpośredni uraz.

•    Niedoczynność tarczycy.

•    Akromegalia.

•    Amyloidoza.

•    Zespół Scheie’a.

•    Szpiczak mnogi.

Rozpoznanie

Rozpoznanie stawia się na podstawie badania pacjenta, a jego potwierdzeniem jest dodatni objaw Tinela, polegający na pojawianiu się bólu i parestezji w obszarze zaopatrywanym przez nerw pośrodkowy przy opukiwaniu tego nerwu na nadgarstku. Podobny efekt może mieć przedłużone utrzymywanie nadgarstka w pełnym zgięciu lub wyproście (objaw Phalena). Badania przewodnictwa nerwowego i elektromiografia z mięśnia przywodziciela krótkiego kciuka potwierdzają rozpoznanie i umożliwiają lokalizację miejsca ucisku nerwu pośrodkowego.

Łagodny zespół cieśni nadgarstka

•    Objawy:

-    ból i parestezje występujące na obszarze unerwianym przez nerw pośrodkowy (tzn. promieniowa część powierzchni dłoniowej ręki z objęciem trzech i pół palca);

-    bóle nocne, wybudzające pacjentów; chorzy odczuwają ulgę po zwieszeniu kończyny poza łóżko (to ją chłodzi i redukuje objawy).

•    Leczenie:

-    usztywnienie nadgarstka szyną dłoniową w celu zapobiegania nadmiernemu prostowaniu i zginaniu;

- miejscowe iniekcje z hydrokortyzonu, wskazane wówczas, gdy sama szyna nie wystarcza.

Bardziej nasilony zespół cieśni nadgarstka

•    Objawy - pojawiają się objawy ruchowe z osłabieniem i zanikiem przywodziciela kciuka krótkiego.

•    Leczenie - odbarczenie kanału nadgarstka (zwłaszcza, gdy występuje czynne odnerwienie) poprzez usunięcie fragmentu troczka zginaczy. Rokowanie jest pomyślne.

Zwężające zapalenie pochewki ścięgien De Quervaina

Zespół ten charakteryzuje się bólem i tkliwością promieniowej strony nadgarstka, wywołanymi przez zapalenie pochewek ścięgien mięśni przywodziciela kciuka długiego i prostownika kciuka krótkiego. Czynnikiem odpowiedzialnym często jest praca zawodowa, znaczenie diagnostyczne ma tu test Finkelsteina. Wykonuje się go poprzez zgięcie i przeciwstawienie kciuka dłoni i przytrzymanie go pozostałymi palcami. Na nadgarstek działa wówczas siła odchylająca go w stronę łokciową, co prowadzi do naciągnięcia zajętych procesem chorobowym pochewek ścięgien i wywołuje ból. Leczenie polega na lokalnych iniekcjach hydrokortyzonu, chociaż skuteczne okazują się też metody fizykoterapeutyczne. Duże znaczenie ma zwrócenie uwagi na przyczynę (rodzaj wykonywanej pracy). Ochrona nadgarstka za pomocą szyny nadgarstkowej typu Futuro™ może u niektórych pacjentów przynieść krótkotrwałą poprawę.

Choroby kończyny górnej związane z pracą zawodową

Zjawisko to określa się często mianem zespołu przeciążeniowego. Mimo że ostre zespoły występujące w miejscu pracy wycofują się po zaprzestaniu wykonywania danej czynności, mechanizm przejścia w postać przewlekłą jest niejasny.

Definicja

To grupa dobrze określonych chorób układu mięśniowo-kostnego występujących w miejscu pracy i wiążących się z ostrymi kumulującymi