img447

Secesja - styl w sztuce europejskiej ostatniego dziesięciolecia XIX wieku i pierwszego XX wieku, zaliczany w ramy modernizmu. Istotą secesji było dążenie do stylowej jedności sztuki dzięki łączeniu działań w różnych jej dziedzinach, a w szczególności rzemiosła artystycznego, architektury wnętrz, rzeźby i grafiki. Charakterystycznymi cechami stylu secesyjnego są: płynne, faliste linie, ornamentacja abstrakcyjna bądź roślinna, inspiracje sztuką japońską, swobodne układy kompozycyjne, asymetria, płaszczyznowość i linearyzm oraz subtelna pastelowa kolorystyka.

We Francji styl ten nazywany jest Art Nouveau, w Niemczech Jugendstil lub Sezessionsstil, we Włoszech Stile floreale lub Stile liberty.

Za bezpośredni okres kształtowania się secesji uważa się lata 80., za jej początek - lata 90. XIX. Dojrzałą formę osiągnęła ona w połowie lat 90. z apogeum popularności i możliwości w roku 1900 (Wystawa światowa w Paryżu). W drugiej połowie lat 90. styl rozpowszechnił się w całej Europie, czego efektem było wykształcenie się narodowych odmian stylu.

Malarstwo Młodej Polski

W sensie formalnym Młoda Polska wypowiedziała się w malarstwie w kierunkach takich jak: impresjonizm (przeniesiony z Paryża przez W. Podkowińskiego i J. Pankiewicza), symbolizm (J. Malczewski, J. Mehoffer. W. Weiss, W. Wojtkiewicz. J. Szczepkowski, B. Biegas. X. Dunikowski. K. Laszczka) i secesja (S. Wyspiański, E. Okuń. J. Mehoffer, W. Szymanowski).

Wpływy zachodnioeuropejskie nie przeszkadzały dążeniom do tworzenia sztuki narodowej przez wprowadzenie polskiej tematyki historycznej wypływającej z dziedzictwa J. Matejki, eksponowanie specyfiki pejzażu (J. Fałat, J. Stanisławski), szukanie inspiracji w twórczości ludowej Podhala i okolic Krakowa (K. Przerwa-Tetmajer, J. Szczepkowski) i Huculszczyzny (W. Jarocki, F. Pautsch). W architekturze najważniejszym zjawiskiem było stworzenie stylu zakopiańskiego (S. Witkiewicz). W dziedzinie sztuki użytkowej dużą rolę odegrały Warsztaty Krakowskie i Polska Sztuka W okresie Młodej Polski nastąpił intensywny i wszechstronny rozwój sztuk plastycznych, które ukształtowały się pod wpływem tych samych czynników co literatura. W dziedzinie sztuki nie sformułowano jednolitego programu artystycznego - w okresie tym występowały różnorodne kierunki artystyczne:

-    impresjonizm - przeszczepiony z Paryża przez W. Podkowińskiego i J. Pankiewicza, dał początek jego polskiej odmianie, silnie związanej

z tradycją realistyczną (m.in. J. Fałat i zreformowana przez niego w tym duchu krakowska Szkoła Sztuk Pięknych, działalność towarzystwa "Sztuka", L. Wyczółkowski, S. Masłowski oraz J. Stanisławski i jego szkoła pejzażowa). Impresjoniści świadomie zacierali kontury malowanych przedmiotów, stosowali obok siebie jasne barwy, by wywołać wrażenie nieustającej zmienności; malowali oni znakomite, urokliwe pejzaże, przeniknięte jasnym światłem; szukali tematów, dotąd rzadko spotykanych w malarstwie, których dostarczała im ulica, kabarety i kawiarnie, gdzie tętniło życie naturalne i prawdziwe. Najwybitniejszymi impresjonistami we Francji byli: E. Manet, C. Monet, P.A. Renoir, E. Degas, G. Seurat, H. de Toulouse-Lautrec.

-    symbolizm - równocześnie z impresjonizmem pojawił się symbolizm: początkowo tworzono dzieła o formie realistycznej i bogatej treści literackiej, mającej rangę symbolu, z czasem wątki symboliczne pogłębiły się i zróżnicowały, zaznaczył się też hermetyzm, ekskluzywność i dekadentyzm sztuki oraz pierwiastki ekspresyjne (obrazy J. Malczewskiego, J. Mehoffera, W. Weissa, G. Gwozdeckiego, W. Wojtkiewicza; rzeźby J. Szczepkowskiego, B. Biegasa, X. Dunikowskiego, K. Laszczki). W malarstwie zachodnioeuropejskim przedstawicielami symbolizmu są: P. Gauguin, A. Feuerbach, E. Munch.