IMGP9378

z tym, że na historię składają się nie tylko aktualnie pożądane artefakty, lecz również weryfikowane fakty z przeszłości.

Współczesne wypowiedzi na temat niedoli człowieka, bądź odwrotnie, na temat otwierających się przed nim perspektyw, nie biorą pod uwagę powstania nowych mechanizmów zmiany kulturowej i przekazu kulturowego, zasadniczo różnych od post-figuratywych i kofiguratywnych mechanizmów, z którymi już się zżyliśmy. Mam bowiem wrażenie, że na naszych oczach rodzi się nowa kultura, którą chciałabym nazwać prefiguratywną. W moim przekonaniu przyszłość żyjących obecnie dzieci jest czymś tak zupełnie nieprzewidywalnym, że nie potrafimy się z nią uporać w sposób, który uparcie stosujemy — oczekując międzypokoleniowej zmiany typu kofiguratywnego, zachodzącej w statycznym modelu kultury, opartym zasadniczo na władzy starszego pokolenia i wzorach, dawanych przez rodziców, z pewnymi zasadniczymi elementami o charakterze postfiguratywnym.

Myślę, że możemy — i powinniśmy, jeśli chcemy postępować rozsądnie — odnieść do obecnej sytuacji wzorzec pioniera emigranta, który przybył na nie zbadany i nie zamieszkały ląd. Zamiast jednak wyobrażać sobie emigrację w przestrzeni (osiedlenie się w nowym miejscu geograficznym) powinniśmy sobie wyobrazić emigrację w czasie.

W ciągu dwudziestolecia 1940- 1960 zaszły zdarzenia, które w nieodwołalny sposób zmieniły stosunek człowieka do innych ludzi i do świata przyrody. Wynalezienie komputera, rozbicie atomu, wynalezienie bomby atomowej i wodorowej, odkrycia biochemii dotyczące żywej komórki, badanie powierzchni planet, nadzwyczajne przyspieszenie wzrostu demograficznego i uznanie za nieuniknioną katastrofy demograficznej, rozpad organizmów miejskich, zniszczenie środowiska naturalnego, powiązanie wszystkich części świata przez samoloty odrzutowe i telewizję, przygotowanie do budowy satelitów i laboratoriów kosmicznych, nowo odkryte możliwości uzyskiwania energii i syntetycznych bogactw naturalnych, i w bardziej rozwiniętych krajach zniknięcie problemu zatrudnienia ludzi w podeszłym wieku i pojawienie się problemu odpowiedniego wzorca dystrybucji i konsumpcji — wszystkie te czynniki spowodowały nagły i nieprzezwyciężalny rozziew między pokoleniami.

I Jeszcze niedawno starsi mogli powiedzieć: „Posłuchaj jednak, ja też byłem młody, a ty przecież nigdy nie byłeś stary”. Dziś młody człowiek może odpowiedzieć: „Nigdy nie byłeś młody w takim świecie, w którym ja jestem młody, i nigdy już nie będziesz”? Jest to codzienne doświadczenie pionierów i ich dzieci. W tym więc sensie, każdy z nas, kto urodził się i wychował przed latami czterdziestymi, jest emigrantem. Jak pionierzy pierwszego pokolenia wyuczyliśmy się umiejętności i przyswoiliśmy sobie wartości* które tylko częściowo odpowiadają nowym czasom, i Jesteśmy jednak starszym pokoleniem, które wyuczyło się pewnych technik rządzenia i utrzymywania władzy. Jak emigranci założyciele kolonii, chwytamy się wiary, że pomimo wszystko, nasze dzieci okażą się ostatecznie podobne

103