IMG29

Ten mechanizm zarodkowania został potwierdzony eksperymentalnie w badaniach autora w odniesieniu do spoin stopu Al-Li-Cu-Mg-Zr spawanego wiązką laserową, spoin stali OH18N9T spaw^ranej wiązką elektronów, spoin stopu Al-4% Cu wykonanych autogenicznie metodą GTAW z dużą szybkością oraz przez K.ou i Le [60] w odniesieniu do spawania stopu aluminium typu 6061 zawierającego 0,043% tytanu. Przykłady zarodkowania heterogenicznego pokazano na rysunku 6.21. Heterogeniczne zarodkowanie potwierdzono również w stalach ferrytycznych chromowych [16] oraz podczas przetapiania stali szybkotnącej laserem [41].

Rys. 6.21. Zarodkowanie heterogeniczne w spoinie: a) na nierozpuszczonych cząstkach TiC przy powierzchni stali OH18N9T (spawanie wiązką elektronów), b) na powierzchni spoiny wykonanej wiązką elektronów, c) na węglikach WC podczas przetapiania laserem stali szybkotnącej [41], d) na nierozpuszczonych związkach międzymetalicznych w stopie AI-4% Cu podczas spawania autogenicz-

nego metodą GTAW z dużą szybkością

6.3.3.4. Zarodkowanie powierzchniowe

W procesie spawania w osłonie gazu ochronnego powierzchnia jeziorka spawalniczego może zostać przechłodzona termicznie. Mogą zatem zostać stworzone warunki do zarodkowania na powierzchni (rys. 6.16b). Zarodki, mając większą gęstość niż otaczająca ciecz i rozrastając się, opadają w' głąb cieczy i stają się ziarnami równoosiowymi. Innym sposobem

239