IMG26

Rysunek 8.206

Rysunek 8.205

Głowa i koniec odwłoka samicy u gatunków rodzaju trzpiennik Urocerus. Siricidae (wg Nunberga 1964): A - trzpiennik olbrzym Urocerus gigas L. B - trzpiennik (antom Urocerus phantoma F„ C -trzpiennik jodłowy Urocerus augur Klug.

Zer larw trzpienruka olbrzyma Urocerus gigas L w drewnie sosny (wg Nunberga. 1964)

Klug Długość ciała 12-40 mm SkrZl"""^ ^Joa,ow>

obrączkami na segmentach od III j„ uii ! ^ŁW,'° *^{óllc u} samicy odwłok żółty z czarnymi niekiedy przyciemniony Źenue „i,w ^samta odwłok czerwono-żółty, na wierzchołku X ^ruje głównie na jodle, rzadziej na innych iglastych.

udziału tych owadów, to opisanego związku nie można uznać¹ za symbiotyczny. Rozwój larw trwa od 1 do 3 lat, a nawet do 6 lal. przepoczwarczenie następuje w żerowisku. Żerowisko charakteryzują silnie ubite, drobne trocinki zapełniające kolisty w przekroju chodnik larwalny (rys. 8.206). Do charakterystycznych wrogów naturalnych trzpienników należą wyspecjalizowane pasożyty z rodziny gąsienicznikowa-tych (Rhyssa persuasoria L., Megarhyssa superba Schrank.) oraz zgniot trzpiennikowiec - Ibalia leucospoides Hochenw. z rodziny galasówkowatych. Trzpicnnikowate są groźnymi szkodnikami obniżającymi wartość techniczną drewna, przede wszystkim iglastego. Do rodziny trzpiennikowatych należą m.in.:

Trzpiennik olbrzymi - Urocerus (= Sirex) g‘X^as Długość ciała 12-40 mm, skronie żółte, całe czoło czarne. Pr/cdplcczc czarne. U samicy odwłok żółty z czarnymi niepełnymi obrączkami na segmentach I, IU-IV, IX. U samca odwłok czerwono-żółty, w części nasadowej i końcowej czarny. Zeruje na iglastych.

Trzpiennik jodłowy - Urocerus (= Sirex) aug^lir

_Tr/picnnik fantom - Urocerus phantonm f _Dt    ³⁶⁵

_wlększa cześć czoła (/. wyjątk.cm głębokie, vs,_su_ci ^c,ata IS-30 m -jwlok żółty z niepełnym, , czarnym, <>brąćzkam, n-. "* > ^środWej, zóhT,, "¹"* Rentach . UI-V,U samca odwłok

..'monichiesk,. Żeruje na św.crku.    ' ">• ^w częsc, n_Łsadl ■ "u ^na

^L ' Husarek sosnow.ee - Sirex noailio F Dłuzość ,

O samicy ciało fiolctowoczarne z. metalicznym poKskiernw^** ^{mm C}»*> czarne _u poprzedniego gatunku. Zeruje na sośnic i jodle '    ^{am,ec uhan}»'°ny p^obn,^

Kruszel czarny (= św,crkow.ec) - Xeris spectrum, ...

|oczarne, boczne krawędzie przedplccza żółte. Na ,elastvch    ^{t,al;ł 15}-» mm.Cia-

_40 mm. Głowa i tułów czarne, odwłok żółty z czarnym, obr^T ^{? Dlug0ić Clala} 15-micc ciemniej ubarwione. Żeruje w drcwn.e liściastym, głównre t J, ŁT ^ ^Sa‘ n Rodzina: Buczowate - X/phydnidae

Żaługa żółtoczułka (= żółtorożna, - Tremexfuś ^,‘’^/ęsc,cł^naświerku.

_40 mm. Głowa i tułów czarne, odwłok żółty z czarnymi obr^T * ^Dlug°* ”*•» ¹⁵-

Bucz olchowiec - Xiphydria camelus L. Długość ciała |0-2| _m wato osadzona, ciało czarne z białymi drobnymi plamkam,. Na drzew_Kh™ścia»vcS nie na brzozie i olszy.    •    ' ^s'°

□ Podrząd: Owadziarki - Terebrantes (= Hymenoptera parasitica)

W Polsce występuje około 10 000 gatunków owadziarck należących głównie do nad-rodziny blcskolck - Chalcidoidea i rodziny gąsieniczmkowatych - IchneumonuJae. Z pv-zoslalych owadziarck należy wymienić męczelkowate - Braconidae. tybclak, - Prociom-poidea. galasówki - Cynipoidea.

Owadziarki są bardzo zróżnicowane morfologicznie, a charaktery zują się m in. >tyli-kowatym przewężeniem odwłoka i mniej lub bardziej w stosunku do rośliniarck zredukowanym użytkowaniem skrzydeł. U samic widoczne niewciągalne pokladełko. usytuowane w stanic spoczynku w przedłużeniu odwłoka albo chowane na jego brzusznej stronie

Wszystkie gąsicnicznikowale. tybclakowaie oraz męczelkowate są pasożytami bezkręgowców. głównie innych owadów, a także pająków. Pasożytami jest także przeważająca większość blcskotck. choć występują wśród nich formy roślinożerne zgrupowane w rodzinie Torymidae i Eurytomidae. Galasówki powodujące powstawanie wyrośli są natomiast roślinożerne, a jedynie nieliczne gatunki tej nadrodziny pędzą pasożytniczy tryb życia, jak np. pasożyt jaj i młodocianych larw trzpienników Ibalia leucospoides Hochw. (rys. 8.207).

Jaja składane przez samice pasożytniczych owadziarek mogą być umieszczane na roślinach, na roślinach w pobliżu żywiciela, na powierzchni ciała żywiciela lub za Pomocą pokładełka w ciele żywiciela. Liczba składanych jaj waha się od 10 do 1000. Rysunek 8. co zależy od gatunku i warunków ekologi- Zy** (^Szwe^J^{0 19801}