IMG 96 (1024 xv8)

W 641 r. Aleksandria została zdobyta przez Arabów, którzy zaczęli asymi-lować i rozwijać naukę.

Niezależnie wiedza rozwijała się w Chinach, gdzie wynaleziono: około I w. n.e. kompas, w 105 r. n.e. papier, około 230 r. taczki, około X w. proch czarny, w 1609 r. maszynę do czyszczenia nasion siewnych (Encyklopedia odkryć i wynalazków 1988).

W XII w. w Toledo i na Sycylii zaczęto tłumaczyć dzieła starożytnych autorów z arabskiego na łacinę. W końcu XII w. dzięki kontaktom z Bizancjum na łacinę tłumaczono już bezpośrednio z języka greckiego (Crombie 1959). Wiedza zgromadzona dzięki tym tłumaczeniom wydatnie przyczyniła się do powstania pierwszych uniwersytetów we Włoszech i Francji. Od tego czasu datuje się w Europie systematyczny postęp w badaniach naukowych i osiągnięciach praktycznych. W XII w. we Włoszech wynaleziono chłodnicę wodną i zaczęto destylować alkohol z wina (spiritus vini) (Crombie 1959). W XIII w. proch czarny znano już w Europie.

W VIII w. produkcja papieru z Chin przeniknęła do państw arabskich. W XII w. powstały pierwsze papiernie w Hiszpanii, w XIII w. we Włoszech, w XIV w. we Francji i Niemczech, w XV w. w Polsce, w XVI w. w Rosji, Szwecji i na kontynencie amerykańskim (Surewicz 1991).

Od XIV w. pojawiają się w Polsce wytwórnie prochu, topnie metali, huty szkła, farbiarnie, ałuniarnie (ałun stosowano do garbowania skór). W 1556 r. ukazało się wielkie dzieło pt. De re metallica, którego autorem był Niemiec Agricola (1494-1555). W dziele tym opisane zostało wiele tajemnic sztuki metalurgicznej pilnie strzeżonych przez wiele pokoleń (Hubicki 1991). W XVI w. w Polsce potrafiono doskonale oznaczać zawartość złota i srebra w stopach, a nawet minerałach, z dokładnością niewiele mniejszą niż obecnie, pomimo prymitywizmu ówczesnych wag, narzędzi

i metod analitycznych. Z końcem XVI w. ukazały się Polsce pierwsze patenty chemiczne. Tytuł inżyniera pojawił się w Polsce po raz pierwszy w 1610 r. przed nazwiskiem Fryderyka Gettkampa - specjalisty w dziedzinie sztuki fortyfikacyjnej, artyleryjskiej i pirotechniki (Hubicki 1983).

Do XVI w. w rozwoju nauk przodowały uniwersytety włoskie. W XVII w. na czoło zaczęła się wysuwać nauka angielska. Anglicy: R. Boyle (1627-

15