IMG 97 (1024 xv8)

1691). R.C. Hooke (1635-1703), I. Newton (1642-1727) byli wielkimi autorytetami w tym czasie (Hall 1966).

W drugiej połowie XVIII w. w Europie dokonała się rewolucja chemiczna. Odkryto wiele różnych pierwiastków: wodór, azot, tlen, chlor. Opisano proces utleniania i fotosyntezy. W końcu XVIII w. narodziła się chemia organiczna, a wraz z nią chemia drewna. Np. bielenie tkanin i mas włóknistych (papierniczych) datuje się od 1785 r„ tj. od czasu stwierdzenia przez chemika francuskiego Bertholleta bielących właściwości odkrytego 11 lat wcześniej (przez Scheelego) chloru (Surewicz 1971). W tym czasie rozpoczęto też pierwsze próby roztwarzania zrębków drewna w wodnych roztworach NaOH.

Rozwój chemii w XIX i XX w. łatwo prześledzić na przykładzie włókien sztucznych. W 1845 r. chemik szwajcarski pochodzenia niemieckiego C.F. Schónbein odkrył nitrocelulozę, a w 1857 r. E. Schweizer rozpuścił celulozę w wodnym roztworze wodorotlenku sodowego, amoniaku i siarczanu miedzi. Po tych odkryciach produkcja włókien sztucznych posuwała się już szybko naprzód. Już w 1889 r. Francuz Chardonnet przedstawił na wystawie paryskiej pierwszy sztuczny jedwab z nitrocelulozy. Współpracownikiem Chardonneta był Polak F. Wiślicki, który w 1910 r. w Tomaszowie Mazowieckim, w oparciu o kapitał belgijsko-polski, zbudował fabrykę jedwabiu nitrocelulozowego (Rosner 1953). Podobnie szybko rozwinęła się produkcja włókien sztucznych na bazie octanu celulozy odkrytego w 1865 r. przez Schutzenbergera oraz na bazie ksantogenianu celulozy odkrytego w 1891 r. przez Crossa i innych. W 1913 r. światowa produkcja włókien sztucznych wyniosła 12,5 tys. ton. W latach między I i II wojną światową produkcja włókien sztucznych wzrastała bardzo szybko osiągając w 1937 r. poziom 537 tys. ton. Polska posiadała w 1939 r. trzy fabryki sztucznego jedwabiu: w Tomaszowie Mazowieckim, Chodakowie i Myszkowie (Rosner 1953). Po II wojnie światowej nastąpił bardzo burzliwy rozwój technologii włókien sztucznych z tworzyw syntetycznych. Powstały włókna: poliamidowe (nylon, perlon, stilon, ortalion), poliestrowe (elana), poliakrylonitrylowe, poliwinylowe, polipropylenowe, poliuretanowe Ijnne (Nyrek 1974). Jeszcze w latach 1960. włókna sztuczne były

bierane jako przejaw ludzkiego geniuszu, jako wyrób sztuki, czyli jako

16