IMGS74

Robwó/ /iiycmy

©ras wzrostem ilości substancji białkowych I tłuszczu. Liczba włókien mięśniowych, s których składają się mięśnie. z wiekiem zmienia się niewiele, zwiększa się natomiast ich masa. Średnio liczba włókien z wiekiem zwiększa się 0.1 rasa. masa 8-krotnle. Wyrazem tego procesu jest między innymi zwiększanie się siły mięśniowej. Od-

Tahela 2

Wmot wagi poszczególnych narzędów w stosunku do Ich wagi u no* SSrodka. przyjętej za jednostkę (cyt. M Bogdanowtemmm. 1962)

	. Z	as	i fi m o Z *	I	1 * 32 m ■ M	Nerwy	I
Noworo- dek	1	l	1	1	1	l	1 i
Dorosły	37	27.2	19.2	3.76	7,1	15.3	3.25

bywa się to w pewnej kolejności, a mianowicie przede wszystkim zwiększa się siła w grupach mięśniowych i mięśniach dużych kończyn i tułowia. Na przykład w obrębie kończyny górnej wzrastanie siły odbywa się w kierunku od ramienia do dłoni.

Oczywiście z wiekiem zmienia się w mięśniach i skład chemiczny, i ich budowa. Stabilizacja układu mięśniowego zachódzi dopiero około 18 — 20 roku żyda.

Praca, jaką dziecko wykonuje, jest wynikiem współdziałania wielu grup mięśniowych i jest uzależniona od rozwoju układu nerwowego. Na okres przedszkolny przypada niezwykle istotny dla całego rozwoju układu mięśniowego ostatni etap unerwiania włókienek mięśniowych. Proces ten nosi nazwę inerwacjl. Aparat inerwa-cyjny mięśni poprzecznie prążkowanych lub inaczej mięśni szkieletowych (są to mięśnie, które odgrywają w mo-

tory cc człowieka istotną rolą J podlegają jego woli} zawiązuje się już w okresie embrionalnym. Do około 4 -5 roku życia formują się rozgałęzienia zakończeń nerwowych, związanych z poszczególnymi włóknami mięśniowymi, a już w wieku 5 — 6 lat różnicowanie się aparatu inerwacyjnego mięśni niemal się kończy. Jak więc z tego wynika, proces unerwiania mięśni kończy się znacznie wcześniej niż rozwój samych mięśni. Ogromny wpływ na wymienione.procesy ma odżywianie.

Wynika z tych rozważań, że im dziecko jest młodsze — tym cały jego układ mięśniowo-nerwowo-kostny jest słabszy i fizjologicznie bardziej podatny na zmęczenie. Musimy o tym dobrze pamiętać i odpowiednio do tego z dzieckiem postępować.

Specjalne badania wyników pracy dzieci pozwoliły stwierdzić, że były one gorsze w grupie dzieci 3 — 4-let-nich aniżeli w grupie 6 — 7-letnich. Gorsze wyniki miały dziewczynki. U młodszych dzieci szybciej występowało zmęczenie, zmuszające do przerwania wysiłku mięśniowego. W grupie starszej zmęczenie występowało znacznie później.

WYSOKOŚĆ I CIĘŻAR CIAŁA

Na gruncie rozważań o rozwoju układu szkieletowego i mięśniowego — przeanalizujemy sobie w poniższej części rozwój niektórych cech budowy ciała dziecka w okresie przedszkolnym.

Rozpoczniemy tę część od omówienia wysokości i ciężaru ciała. Na ogół rodzice więcej interesują się ciężarem ciała dziecka 1 tym ile ono „przybyło" na wadia, aniżeli wysokością ciała i tym. ile ono urosło. Tymczasem najbardziej czułym wskaźnikiem warunków, w jakich dziecko wzrasta, jest właśnie wysokość. Ciężar ciała jeat cechą „kapryśną", bardziej chwiejną, wykazującą dfcóć znaczne wahania, np. w zależności od pory roku.