IMGS98

prowadzenia mateczników zależy od gatunku i wynosi od kilku miesięcy I (chryzantemy) do kilku lat (figowce).

Rośliny przeznaczone na mateczniki muszą być starannie pielęgnowa-I ne, zdrowe i mieć cechy typowe dla gatunku i odmiany oraz znajdować się w fazie wzrostu wegetatywnego. Sadzonek nie sporządza się z pędów z zawiązanymi pąkami kwiatowymi (wyjątek róża). Najlepiej ukorzeniają się I sadzonki pochodzące z roślin młodych (sadzonki zielne). Trudniej tworzą korzenie przybyszowe sadzonki półzdrewniałe i zdrewniałe, cięte z pędów starszych i znajdujących się w okresie spoczynku.

Ze względów zdrowotnych u wielu gatunków wyjściowymi roślinami do uzyskania mateczników są mikrosadzonki rozmnożone in vitro (goździk). U gatunków balkonowych zarówno z grupy trwałych, niezimujących w gruncie (fuksja), jak i jednorocznych mnożonych wegetatywnie (żeniszek, szał-I wia), rośliny przeznaczone na matecznik przechowuje się zimą w pomiesz-I czeniu o temperaturze 8-12°C. W połowie zimy umieszczone w cieplejszej | szklarni wytwarzają pędy, z których tnie się sadzonki.

1.3. Cięcie i formowanie sadzonek

Sadzonki pędowe uzyskuje się przez cięcie pędu na części (bluszcze, trzykrotki), wyrywanie z węzła (goździki) lub odrywanie bocznych pędów z tzw. piętką, czyli częścią starszego pędu (pelargonie, dalie, astry). Przy pierwszym sposobie, cięcie wykonuje się w różny sposób: prostopadle -

pod węzłem (chryzantema) lub w międzywęźlu (bluszcz, hortensja, trzykrotka) oraz skośnie - przez węzeł (figowiec).

Sadzonki pędowe wierzchołkowe obejmują najczęściej 3-4 węzły.

Na sadzonki śródpędowe przeznacza się odcinek pędu z jednym lub dwoma węzłami.

Często po ścięciu należy wykonać formowanie sadzonek. Gdy zachodzi obawa zagniwania dolnego liścia to trzeba go usunąć. Odrywa się także ewentualne przylistki. Natomiast ze względów zdrowotnych nie przycina się już obecnie blaszek liściowych. W celu ograniczenia transpiracji i zachowania stabilności u śródpędowych sadzonek figowców zwija się blaszki liściowe. U gatunków wydzielających sok mleczny (wilczomlecz piękny, figowce) lub żywicę (araukaria) nie należy ukorzeniać sadzonek bezpośrednio po ich przycięciu. Zbierające się w miejscu przycięcia wydzieliny będą utrudniały ukorzenianie. Nasadę sadzonek figowców spłukuje się bieżącą wodą. U sadzonki araukarii należy poczekać kilkanaście godzin, aby żywica wydostała się na zewnątrz. W tym czasie pozostawione sadzonki okrywa się folią, co chroni je przed wysychaniem. Po mechanicznym usunięciu żywicy można przystąpić do sadzonkowania.

Cięcie sadzonek liściowych zależy od gatunku. Polega ono najczęściej na skróceniu ogonka liściowego. Można także ciąć liście na fragmenty.

1.4. Podłoża do sadzonkowania

Podłoże przeznaczone do ukorzeniania sadzonek powinno odznaczać się dobrymi właściwościami fizycznymi: dużą pojemnością porów, umożliwiającą właściwe napowietrzanie, stabilną strukturą, dużą przepuszczalnością, właściwym odczynem, sterylnością.

Wybór podłoża do ukorzeniania sadzonek zależy od gatunku rozmnażanej rośliny oraz od dalszej uprawy. Rośliny przeznaczone do uprawy w podłożach inertnych powinny być ukorzeniane w podobnych podłożach, na przykład w wełnie mineralnej. Do produkcji w hydroponice stosuje się ukorzenianie w wodzie.

W praktyce ogrodniczej podłoża klasyfikuje się w różny sposób, (eden z nich przedstawia tabela 1. Wśród podłoży mineralnych i syntetycznych można wyróżnić podłoża inertne, odznaczające się obojętnością lub biernością chemiczną, pozbawione kompleksu sorpcyjnego i wolne od patogenów. Podłożami inertnymi są wełna mineralna, keramzyt, perlit, piasek, żwir. pianka polifenolowa i poliuretanowa.

11