IMGT43

Ryc. 59. Metoda pędów bocznych dla roślin rosnących rozetowato: A - eksplantat wyjściowy - merystem wyizolowany z rośliny matec znej; 13 - zregenerowana z me-4 rysiemu roślina (rozeta) z pąkami w kątach liści; C - rozrośnięta rozeta z licznymi pąkami bocznymi; D - pęd rozwinięty z pąka bocznego (po odcięciu cxi rozety i przenie-I sieniu na pożywkę ukorzeniającą)

Metoda jednowęzłowych fragmentów pędu jest bardzo przydatna do rozmnażania roślin wyróżniających się silną dominacją wierzchołkową, to jest takich, które tworzą boczne rozgałęzienia pędu dopiero po usunięciu wierzchołka rośliny. W praktyce wykorzystuje się tę metodę do rozmnażania in vitro wielu roślin ozdobnych, warzyw, ziemniaków, winorośli oraz podkładek drzew i krzewów owocowych. Z roślin ozdobnych rozmnaża się w ten sposób, między innymi araukarię, szparag, bluszcz, chryzantemę, goździk, gipsówkę, hortensję, niecierpka i pelargonię.

Do składu pożywki odżywczej nie dodaje się żadnych cytokinin (ben-zyloadeniny, kinetyny itp.). Współczynnik namnażania nie jest więc wysoki i wynosi średnio 4—5 mikrosadzonek z jednego zregenerowanego pędu. Do ukorzeniania in vitro (w laboratorium) lub in vivo (w szklarni-mnożarce) przeznacza się całe zregenerowane pędy lub ich fragmenty z jednym lub dwoma węzłami. Ukorzenione mikrosadzonki przeznacza się na mateczniki lub bezpośrednio do dalszej uprawy.

7.2. Metoda pędów bocznych (kątowych)

Metoda polega na „rozkrzewianiu" roślin w kątach liści (ryc. 58 i 59). Eksplantatami wyjściowymi, inicjującymi mikrorozmnażanie roślin rosnących elongacyjnie, to jest takich, które tworzą pędy wydłużone, z wyraźnie oddalonymi od siebie węzłami, są wyizolowane merystemy, pąki tub trag-menty łodyg z pąkami bocznymi w węźle (ryc. 58).

Po zregenerowaniu roślin dodaje się do pożywki cytokininę, która powoduje tworzenie się licznych pąków bocznych w kątach liści. Z pąków tych rozwijają się następnie pędy, które odcina się od rozkrzewionej rośliny i przenosi na pożywkę ukorzeniającą. Metoda ta różni się od rozmnażania roślin za pomocą jednowęzłowych fragmentów pędu znacznie wyższym współczynnikiem namnażania. Stosuje się ją do laboratoryjnej produkcji sadzonek skrzydłokwiatu, figowca, bzu-lilaka, róży i wielu innych krzewów ozdobnych, a także ze względu na wysoką wydajność metody, do szybkiej produkcji sadzonek chryzantem i goździków przeznaczonych na mateczniki.

Schemat przedstawiony na rycinie 59. odnosi się do roślin rosnących rozetowato, między innymi gerbery, afelandry, syngonium i rożnych gatunków z rodziny ananasowatych. Eksplantatem wyjściowym jest tu najczęsctej wyizolowany z rośliny matecznej merystem lub wierzchołek wzrostu. Ten ostatni zbudowany jest z merystemu, dwu lub trzech zawiązków liści oraz kilku pąków bocznych, lego izolacja jest znacznie łatwiejsza od izolacji samego merystemu. Wyższa jest również przeżywalnosc takiego eksplanta-