klimasz0

518    Okazuje się konieczno nprawdzonic słuszności tych |H>glą<!6_w

procesów Blokowych, systematycznymi obserwacjami | pomtorand"^!

Powlorzchnln szczytów a A. Po n e k a. p_r/>y wnniu powierzchni zrównania w obszarze. którego odmłodzenie _d stadium dojrzałości, brana Jest pod uwago wysokość nlo apUszczcń w ble garbów, !>o icl* Już nie ma, ale podobna wysokość zaokrąglonych i grzbietów międzydolinnych. Kryterium to może być Jednak za w świetle poglądów A. Pcncka (1019), Według niego Jednakowo wi grzbietów i szczytów górskich, dająca złudzenie powierzchni szcz powstaje w rezultacie wcinaniu alę rzek, formowania dolin i prtee sic zbocz.y sąsiednich dolin, zboczy, których nachylenie nie motc dłuższy okres przekraczać 30°. Dlatego wysokie wzniesienia miedz no o zboczach bardziej stromych są szybciej obniżane aniżeli grzbiety'^ s/.e o zboczach mniej nachylonych. Po pewnym czasie następuje ■ A. Pcncka wyrównanie wysokości wszystkich grzbietów w tzw. „górnym poziomic denudncyjnym" (ryc. 358). Szczyty nie mogą przekraczać Ufe

Kyc. 318. l*r.w»t»wunlc l>owlrrt<hn|

•ki

iM

lowej wit A. Pcncka (1019)

BlOkl K< lOtłtA** imlrrMjt do oOą(Ml«(l_a chylrnla ok. >•*; Irn wytwo t    tu

KiiMłly, łjrm lnl*n»ywnl*j«iy ■Ai« il«iiuit«cy]nyrO l    obnU«itl« hwlmi.

n«c)l knl>l*towyth

„poziomu”, określającego według A. Pcncka równowag*; między ■H wewnętrznymi a zewnętrznymi, 'lego rodzaju „i>owlerzchnln szczytowi} może się rozwijać Jedynie w obszarach o podobnej, jednorodnej ‘ geologicznej przy dość wyrównanej i |>odobnoj gęstości sieci doli (K. Richter PJOO). 01x»k pojęćto „górnego poziomu denudncyjnego”, zanego z odległością dolin i nachyleniem stoków, wprowadza A. Pcnck ze „dolny poziom denudacyjny", wyznaczony przez dna dolin.

/.równania schodowe stopnie piedmontowo

Znane są obszary, zwłaszcza górskie (Karpaty, Alpy, Harz, Szwai i In.), w których znajduje się kilka różno w lekowych wiór z. c h n i z r ó w n a n i a, rozpościerających się piętrowo na nad drugą. Są to z r ó w n a n i a 3 o h o d o w o albo schodowe wierzchnie zrównania.

Według Dayton w obrębie Jednego obszaru można stwierdzić naj« dwie lub trzy pcnepleny róinowlekowe jjozm pcnoplenainl kopak W rzeczywistości Jednak tylko powierzchnia najwyższa może być po* chnlą zrównania całkowitego, natomiast niższe mogą być powici daleko po a u n ię togo rozwoj u, (pnrnpcncplonami), a nic witego zrównania. W wypadku bowiem całkowitego zrównania powiej ni niższej nic Jest możliwe zachowanie się śladów powierzchni wyż»^fM

iłsdranio obszarów znajdujących się w stadium dojrzałym lub późno było niewątpliwie bardziej c z ę o t o aniżeli odmładzanie całkowicie spcncplcnizowanych. W ich obrąbie zaś istniały rnoż-jschowania się starszych powierzchni. Mianowicie, zrównywanie jjo zawsze od krańców górotworu ku Jego wnętrzu i od kotlin ku wodnym (stąd ostańce), toteż najszybciej ulegał zrównaniu ohszar tny, « najpóźniej obszar centralny. W obszar ten zrównywanie wzdłuz rozcinających go rzek i zaznaczyło się przede wszystkim j-ankm dolin.

Ł|j w takim stadium rozwoju nastąpiło ponowne wypiętrzenio całego wówczas na obwodzio t>yła rozcinana powiorzchntn bardziej zrów-Ipd we wnętrzu rozcinana była powierzchnia Jeszcze w |>oprzędnim fyę niezupełnie zrównana, powierzchnia w stadium np. dojrzałości. Tu stromymi zboczami młodych dolin zaznaczały się spłaszczenia torn-,or«* łagodno formy rzeźby dojrzałej, związane z poprzednim nledo-jyni cyklem, a więc cpicyklem. Taką rzoil»ę, która Jest rezultatem lcyklów nazywamy policykliczną. Dobro przykłady odmłodzenia rzoż-dojrzalej obserwujemy w Sudetach, w Beskidach oraz w Zachod-:i Tatr (np. w masywie Czerwonych Wierchów). W obszarach o ta-[cykUcznym rozwoju powierzchnia zrównana obszaru peryferyczncgo ₍wzdłuż dolin rzecznycłi w głąb obszaru centralnego (ryc. 359). Zrów-

PadK*l«.

___r«i»nn

i. |*trwlerrchnlo zrównania w KnrpMach Zachodnich we \. Sawickiego HMD) r><*kt*ł>vi, l — iK*/i'>in poc^K^l. O — dn» dolin

IŁOO|\ ^ r.y^nT ~ 1100 vool

»schodowi- świadczą o występowaniu nu przemian okresów zrówny-l i okresów rozcinania. Powstawanie zrównań Jest wiązunc z okresami p]u tektonicznego, natomiast rozcinanie /. ożywieniem erozyjnej dzia-rzek. Przyczynił ożywienia mogą ł>yć ruchy tektoniczne nlłio zmin-ityczno.

tychczasowe badania zrównań schodowych w obrębie paszezególnycli fcrtck tcktoniczno-orogrnficznych (np. Beskidy, Harz, (Jóry ł.upkowe, ny) wskazują n« ruchy en Moc (jednakowa wysokość systemów zrów k więc na ruchy o charakterze izostatycznym. Mianowicie, długo. I. degradacja doprowadzająca do obniżenia gorótworu |>owoduje Ojrzenie Jego ciężaru. Lżejszy zaś górotwór podlega izostatycznemu ksirniu. Kzcczą interesująca Jest przy tym fakt, że to izostatyczne de nie postępuje równoległo (równocześnie) z degradacją góro-•le zaznacza się „skokami", przegradzanymi okresami s|x>koju. Po-' najczęstsze odstępy pionowe między powierzchniami zrównań ftcho-wy noszą ok. 100 m. nasuwa się przypuszczenie, że dopiero obniże-tworu o taką wysokość |XiwoduJe ożywienie ruchów.