109190

nieważności okazuje się nieprzydatna na gruncie tych wszystkich poglądów, które utożsamiają stosunki prawne bezpośrednio ze stosunkami życiowymi i społecznymi ujmowanymi jako tzw. „żywe prawo”.

Jednak wydaje się, że ścisłe rozdzielenie tych dwóch płaszczyzn nie jest możliwe. „Jeżeli prawo ignoruje rzeczywistość, nie liczy się z faktycznymi następstwami zdarzeń, to w konsekwencji powstaje rozdżwięk pomiędzy prawem a życiem. Postulat praworządności, ścisłego przestrzegaiua prawa wymaga, aby czynności takie me powodowały w dziedzinie stosunków prawnych zamierzonych skutków. Z drugiej strony, niepodobna lekceważyć faktów dokonanych, nie brać w rachubę tego, co w następstwie wadliwej czynności już się stało”. Uzasadnia to więc pogląd, że prawo nłe może zupełnie ignorować rzeczywistości, czego przejawem jest fakt, iż prawo wiąże z bezwzględnie nieważną czynnością prawną pewne skutki związane z faktem jej dokonania (patrz konwalidacja i konwersja).

Niesporne jest, że zarówno nieważna jak i nie istniejąca czyiuiość prawna nie wywołuje tych skutków prawnych, jakie uznajemy za zamierzone przez składającego oświadczeme woli. Z całym naciskiem trzeba jednak stwierdzić, że w przeciwieństwie do sytuacji, w których mamy do czynienia z nieważnością bezwzględną, bezskuteczność będąca następstwem nie istniejącej czyimości prawnej ma zawsze cliarakter definitywny oraz wynika wprost ex lege. W doktrynie stwierdza się jednocześnie brak wyraźnie sprecyzowanego kryterium odróżnienia obu tych kategorii, toteż o ile istnieje praktyczna potrzeba takrego rozróżnienia, to wiąże się ona z problemem ewentualnej konwalidacji lub konwersji bezwzględnie nieważnej czynności prawnej, bowiem należy podkreślić, że przedmiotem tego rodzaju zabiegu mogą być tylko bezwzględnie nieważne czynności prawne, w żadnym zaś przypadku te, które prawnie nie istnieją.

Sarrkcja w postaci nieistnienia czynności jest więc najdalej idącą sankcją przewidzianą przez przepisy prawa. Tę postać wadliwości przewiduje ustawodawca, gdy oświadczenie o zawarciu małżeństwa nie spełnia wymagań określonych w art. 1 KRO (małżeństwo nieistniejące -matrimonium non existens - art. 2 KRO).