Kolendowicz2

pylonach. Pomost jest zawieszony na cięgnach prostych, zwanych w tym przypadku wieszakami. Cięgna zakrzywione wykonuje się obecnie z reguły z lin stalowych lub wiązek prostych, nie skręconych drutów o bardzo dużej wytrzymałości.

■ Pręt zakrzywiony, lecz obciążony odwrotnie w porównaniu do cięgna zakrzywionego, jest lukiem (rys. 3-21). Pracuje też odwrotnie niż cięgno, tzn. jest przede wszystkim lub niekiedy wyłącznie ściskany. Łuk wywołuje na podporach reakcje pionową i poziomą. Reakcja pozioma, zwana rozporem, skierowana do wnętrza łuku, jest charakterystyczna dla tej konstrukcji i musi być przeniesiona albo przez odpowiednie fundamenty, albo przez odpowiednio silną konstrukcję podpierającą (rys. 3-22).

a)

■    Rysunek 3-23 przedstawia most łukowy, którego elementy nośne pracują odwrotnie niż w moście na rys. 3-20. Łuk, zasadniczy element nośny, oraz słupy podpierające pomost są ściskane.

■    Łuki mogą być płaskie lub Ąyniosłe; ze względu na kształt — kołowe, paraboliczne, eliptyczne lub o dowolnym kształcie osi. Przy obciążeniu równomiernie rozłożonym na całej długości optymalną oś łuku wyznacza krzywa łańcuchowa lub parabola. W zależności od stylu rozróżniamy łuki romańskie, gotyckie, arabskie (rys. 3-24).

■    Rysunek 3-25 przedstawia budynek banku w Minneapolis. Występują tu trzy główne elementy nośne: skrajne słupy przejmujące reakcje pionowe, łuk w części górnej i cięgno w części dolnej budynku. Logika projektowania tego rodzaju konstrukcji polega na tym, aby zasadnicze elementy nośne były ściskane lub rozciągane, gdyż wtedy konstrukcja jest najbardziej ekonomiczna. Rozpierające poziomo działanie łuku w miejscu podparcia nakłada się na poziome działanie liny skierowane w tym miejscu przeciwnie. W wyniku tego nakła^yiia się siły te albo się znoszą, albo pozostaje niewielka różnica przenoszona przez element konstrukcyjny poziomy.

■    Na rysunku 3-26 pokazano schemat konstrukcji areny w Raleigh, w Północnej Karolinie w USA, zaprojektowanej przez polskiego architekta Macieja Nowickiego. Występują tu dwa główne elementy konstrukcyjne: cięgno i łuk. Cięgna z lin, stanowiące

Rys. 3-23

ii.

32