Kolendowicz4

■    Rodzaje podparcia i kształty płyt mogą być rozmaite. Na rysunku 3-69a pokazano fragment tzw. stropu grzybkowego, czyli płyty podpartej punktowo słupami. W takim przypadku siatkę słupów powinny wyznaczać pola zbliżone do kwadratów, gdyż wtedy płyta będzie zginana dwukierunkowo (rys. 3-69b). Jeśli siatka słupów będzie się składać z wydłużonych prostokątów, to będzie zanikać dwukierunkowe zginanie płyty. Płyta będzie zginana wówczas praktycznie jednokierunkowo, a więc tak jak belka (rys. 3-70). Dotyczy to także płyt opartych na wszystkich krawędziach, gdy bok dłuższy jest dwukrotnie większy od boku krótszego (rys. 3-71), oraz płyt podpartych tylko na dwóch krawędziach (rys. 3-72).

■    Płyty stosowane w konstrukcjach architektoniczno-budowlanych wykonuje się przeważnie z żelbetu, rzadko ze stali lub innych materiałów. Grubość płyt żelbetowych, zależnie od rozpiętości i obciążenia, wynosi od 4 do 20 cm. Płyty grubsze są nieekonomiczne ze względu na znaczny ciężar własny i zużycie materiału.

■    Element płaski, podobny geometrycznie do płyty, lecz obciążony w jego płaszczyźnie, nazywamy tarczą (rys. 3-73 i 3-74) lub niekiedy belką-ścianą. W konstrukcjach budynków obciążonych bocznym parciem wiatru tarcze spełniają ważną funkcję elementów usztywniających, bez których budynek mógłby się przewrócić, czyli utracić stateczność (rys. 3-75 i 3-76).

■    Rozpatrzmy przykład płyty bardzo cienkiej, utwierdzonej na jednej krawędzi. Niech tą płytą będzie zwykła kartka papieru (rys. 3-77a). Utwierdzona z jednej strony nie jest w stanie udźwignąć nawet ciężaru własnego. Jeśli jednak tę samą kartkę załamiemy i podobnie z jednej strony utwierdzimy, to powstanie system zdolny przenieść bardzo duże obciążenie w porównaniu z nikłą grubością kartki i małą wytrzymałością papieru (rys. 3-77b). Podobne systemy złożone z płyt sfałdowanych nazywamy tarczownicami.

44