Kolendowicz3

■    Najliczniejszą grupę stanowią betony na spoiwie cementowym. Z tej grupy można wyróżnić:

—    betony lekkie o ciężarze objętościowym poniżej 18 kN/m³,

—    betony zwykłe o ciężarze objętościowym 18 — 26 kN/m³,

—    betony ciężkie o ciężarze objętościowym powyżej 26 kN/m³.

■    Betony lekkie otrzymuje się przez stosowanie kruszyw lekkich lub przez spulchnianie masy betonowej gazem lub pianą, powstającymi na skutek dodania do masy środka gazotwórczego lub specjalnie przygotowanej piany.

■    Beton jest zaliczany do ciał kruchych ze względu na niski stosunek wytrzymałości na rozciąganie R_bb. do wytrzymałości na ściskanie R_bb oraz nieznaczną odksztalcalność w chwili pęknięcia. Stosunek R_bb./R_bb waha się w granicach 1/8 h- 1/16, przeciętnie wynosi 1 10.

■    Wytrzymałość betonu wzrasta stopniowo i osiąga swoją miarodajną wartość po około 28 dniach.

■    W zależności od przeznaczenia konstrukcji betonowej lub żelbetowej stosuje się beton

0    odpowiedniej wytrzymałości, większej lub mniejszej. Określona wytrzymałość betonu odpowiada tzw. klasie betonu oznaczonej symbolem np. B20. Beton tej klasy ma wytrzymałość gwarantowaną na ściskanie równą 20 MPa. Rozróżnia się 11 klas betonu od B7,5 do B50, czyli o wytrzymałości gwarantowanej od 7,5 do 50 MPa. Współczynnik sprężystości podłużnej £jest zależny od klasy betonu. Dla klasy B7,5 — E = 14 700 MPa, a dla klasy B20 — £ = 38 600 MPa. Dla betonu średniej wytrzymałości np. o klasie BI7,5

—    £= 25 300 MPa. Współczynnik PoissoNAjest równy dla wszystkich klas betonu

1    wynosi v = 1/6. Współczynnik rozszerzalności termicznej a, = 0,00001.

■    Często, ze względu na funkcję, stawia się betonom jeszcze dodatkowe wymagania, jak np. wodoszczelność, odporność na działanie wysokiej temperatury, odporność na agresję chemiczną itp.

■    Elementy konstrukcyjne żelbetowe lub z betonu sprężonego powstają w ten sposób, że w strefie rozciąganej takiego elementu umieszcza się pręty stalowe. Ze względu na znacznie większą wytrzymałość stali, ilość jej w przekroju elementu jest zazwyczaj mała i wynosi 0,2-6%.

■    Połączenie betonu ze stalą jest możliwe z tego względu, że oba materiały mają jednakową wartość współczynnika rozszerzalności termicznej a, = 0,00001. Stal w elemencie żelbetowym nazywamy zbrojeniem. Beton zbroi się nic tylko w elementach, w których występują rozciągania, ale także w elementach wyłącznie ściskanych, np. w słupach, w celu zwiększenia nośności i zmniejszenia wymiarów przekroju.

■    W konstrukcjach betonowych i żelbetowych ważną rolę odgrywają zjawiska, które występują bezpośrednio po wykonaniu betonu oraz w czasie eksploatacji. Po wykonaniu betonu następuje jego skurcz, równoważny obniżaniu się temperatury o 15°C. Drugim zjawiskiem jest tzw. pełzanie, czyli narastające odkształcanie się betonu pod wpływem długotrwałego obciążenia ściskającego lub rozciągającego. Odkształcenia w wyniku pełzania są proporcjonalne do naprężeń oraz do czasu trwania obciążenia. Proces ten może trwać wiele lat, a odkształcenia powstałe w ten sposób mogą przekroczyć odkształcenia sprężyste dwu-, a nawet trzykrotnie.

9.9. Mury

Mury wykonuje się z kamieni naturalnych lub sztucznych. Do kamieni sztucznych należą: cegła palona pełna lub z dziurami, pustaki betonowe, bloki z gazobetonu lub pianobetonu. Mury przeznaczone są do przenoszenia głównie obciążeń wywołujących ściskanie. Wytrzymałość muru zależy od wytrzymałości kamienia, cegły lub betonu oraz od wytrzymałości zaprawy.

■    Składnikami zaprawy są, oprócz wody i piasku, wapno lub przy zaprawach o wyższej wytrzymałości piasek, wapno i cement albo piasek i cement.

■    Wytrzymałość charakterystyczna w murze wykonanym z cegły palonej pełnej wynosi od ok. 1,0 do 5,2 MPa, a w murze z cegły dziurawki — 0,5 do 1,1 MPa.

153