308 10. Konstrukcje przestrzenne
Rysunek 10.11. Obliczanie momentów zginających i sil podłużnych w krążynach i belkach podwali-nowycli wg [6]: a) obliczeniowy pas sklepienia, b, c) wyznaczanie sil w krążynach, d) wyznaczanie sił docisku Nj i siły w śrubie A'„ e) wyznaczanie wielkości parcia na luk czołowy, f) wyznaczanie dodatkowych momentów zginających powstałych w wyniku mimośrodowego połączenia krążyn, g) rozmieszczenie ściągów na belce podwalinowej; 1 - płaszczyzna działania momentu zginającego, 2 - krą-żyny, 3 - hik czołowy, 4 - osie ściągów, 5 - belka podwalinowa; AJ. - siła w krążynie, Nq - siła osiowa, Nj - siła docisku, A, - siła w śrubie, Np - siła parcia na łuk czołowy
M - PLl 1 Mmax ~ 64
gdzie:
p — obciążenie jednostronne, N / mm,
L — rozpiętość łuku,
t — szerokość rozpatrywanego pasa sklepienia, mm.
Moment ten jest przenoszony w węźle jedynie przez krążyny, które nie są przecięte (rys. 10.1 la). Z powodu odchylenia osi krążyny od płaszczyzny działania momentu przypadającego na nią, moment ten oblicza się ze wzoru
.. _ Mmax
™fiml 1 —
sina
gdzie a — kąt między osią krążyny a tworzącą sklepienia.
W przypadku zastosowania dodatkowych przepon pośrednich sztywno powiązanych ze sklepieniem moment zginając)'- krążyny można obliczyć ze wzoru
MmaxVZ (10.3)
sina
gdzie vp
współczynnik poprawkowy uwzględniający wpływ usztywniających krążyn w ścianach szczytowych i przepon rozmieszczonych poprzecznie do tworzącej sklepienia (wg tabl. 10.1).
Tablica 10.1. Współczynniki Vp uwzględniające wpływ przepon na nośność sklepień wg [6]
b/L |
<1,0 |
1,5 |
2,0 |
2,5 |
3,0 |
VP |
0,50 |
0,69 |
0,87 |
0,95 |
1,00 |
b — rozstaw przepon lub długość sklepienia, L — rozpiętość sklepienia. |
Przy połączeniu na czop działa dodatkowy moment wynikający z mimośro-dowego łączenia elementów (rys. lO.llb). Jeśli na siatce sklepienia wykona się pełny szalunek, moment ten można w obliczeniach pominąć.
Dodatkowy moment zginający wyraża się wzorem
gdzie:
Nd — siła docisku krążyn w węźle, N, e — odległość między siłami (rys. lO.llf), mm.
Siłę osiową w węźle wydzielonego pasa sklepienia przenoszą dwie zbiegające się w nim krążyny. Siłę ściskającą w jednej krążynie oblicza się ze wzoru (rys. lO.llc)
No
2 sin a
Nk =
(10.4)
gdzie:
No — siła podłużna w odpowiednim węźle, N, o. — kąt między osią krążyny a tworzącą sklepienia.
Siłę rozciągającą w śrubie łączącej krążyny oblicza się wrg wzoru (rys. 10.1 ld)
(10-5)
(10.6)
N Nk ^ N° s tg2a 2sinatg«
Siłę docisku krążyn w węźle oblicza się z zależności
Nd=Jk-= N°
2sin a 2 sin a sin2a
Naprężenia w krążynach oblicza się jak naprężenia w przekroju poddanym jednoczesnemu ściskaniu i zginaniu, przy założeniu przegubowego podparcia w węzłach. Poza tym cały łuk należ}' sprawdzić na wyboczenie z jego płaszczyzny, przyjmując, że siłę osiową przenoszą dw'ie krążyny.
Belkę podwalinową opartą na ścianie oblicza się ze względu na obciążenie poziomą siłą rozporu sklepienia, przy czym za rozpiętość obliczeniową uwraża się odległości między ściągami (rys. 10.11 g). W przypadku belki opartej na słupach należy ponadto uwzględnić sił}' pionowe (traktując słupy jako podpory).