ksiazka 20026

(Jo modelu dziecięcych zabaw konstrukcyjnych Ryszard Waksmund okrośla jo mianom .kroacjo dziecięco"¹ i ogzomplifikujo takimi przykładami, jak Porazirtskioj O kusym kogutku, Iłlakowiczówny -Kor a sosnowa, Szymnńskiogo Lopimy bałwany, Ficowskiego - lżono-rwujok. W te) gruplo mieszczą się również wierszo Ratajczaka, takie jak Dzlocko i świat, No plaży,:

Cltlapu-plasku, już od brzasku

Utrdujomy miasto z piasku

li

Taklo 1 tym podobno struktury organizacji wiersza apelują do naturalnej skłonności dziecka do zabawy, aranżują określony tyj) działań wokół tekstu, tworzy dość specyficzny kod porozumienia między dorosłym pootą a dzieckiem, zaś - jak pisała Jolanta Ługowska - o artystycznym sukco sio, a takżo pedagogicznym pożytku porozumionia się z dzieckiem za pomocą tokstu literackiego docydujo przodo wszystkim odnnlozlonio kodu. który byłby równio naturalny dla dziocka, jak i dorosłego'³.

Prowokowanlo odbiorcy do aktywnych zachowań wobec tekstu lub książki niekoniecznie musi być domeną twórczości dla najmłodszy dr. w dodatku poezji. Ten typ reakcji odbiorczych moźo równioZ wymuszać proza, w dodatku przeznaczona dla młodzieży Widać to wyrażnio na przykładzie nowatorskich w swej strukturzo narracyjnej książek Krystyny Siosickioj, pisanych dla dziewcząt w latach dziewięćdziesiątych. Są ono nlozwyklo pomysłowo w zakrosio form otwartych na czynny odbiór, a przy tym zachęcają czytolniczki do współtworzenia Wątki autotoma-lyczno wprowadzała literatura mlodziożowa już wczośnioj. by przywołać powiości Jorzego Broszkiowicza. Anny Kamiońskloj. czy toż into rosującą .krótką, nlo powieść" Wiktora Woroszylskiego, pt Cyryl, gdzio Jostoś?, która woszła nawet do kanonu lektur szkolnych. Jednakże Sie sieka wykorzystujo jo inaczoj.

Powiością togo typu jest Chwileczkę, Walorio..., w któroj zarysowano są dwie płaszczyzny narracji: piorwsza - prowadzona przoz narratora konkretnego 1 tu rozgrywa się akcja, druga - z zastosowaniem funkcji fatycznej, przoznaczona do .rozmowy' z czytelnikiem Książka pobudza młodo czytelniczki do refleksji I stawia Im szereg .życiowych" pytań.

Joul inkrustowano poozją Marii Pawlikowskioj-Jasnorzowskioj o miłości, wierności, sensie życia i przemijaniu. Wprowadzonio do książki tekstów lirycznych może odkryć przód dzlowczynami nowo obszary przeżyć -plnzo Danuta Świorczyrtskn-Jolonok'³. alo toż prowokuje do przemyśleć na tomat piękno, uczuć, wyznawanych wartości, zmusza do popatrzenia wownątrz s i obło i do osobistych wyznać na kartach książki.

Dialog z czytelniczkami prowadzony jost w tej powiości przez bohator* kę Watorię. alo też przoz samą narratorkępisarkę (wlerJy jost sygnowany rozpoznawalnymi inicjałami „K. S “) Na ów .dialog" przeznaczono są osobno strony, tytułowano na przykład To jost Twoja prywatna stionn. To Twoja karta. Wyrasta on wprawdzio z płaszczyzny fabularnej tekstu, .ilu ma charnktor podmiotowy I prowokowany jost szoroglem pytać, skierowanych bozpośrodnio do odbiorcy, którego uwrażliwia się na piękno świata i potęgę kosmosu. Osobisto wyznania bohaterki (narratorki?) służą nawiązaniu porozumienia z czytelnikiem i nadają kiorunck jego przemyśleniom i rofloksjom. Wszystkio to zabiogi dowodzą znajomości psyrlnki dziewczęcej ndrosalki. skupionej na sforze „ego" i nastawionej na emocjonalną percepcję świata. Mamy tu zatem do czynienia ze specyficzną i nowatorską Odmianą dydaktyzmu. Oto przykład takiej osobistej strony książki przozjrnczonoj na „rozmowę" z czytelniczkami:

TO TWOJA KAWKA

DOSTAJESZ JA Ot) WALERII - NIESPEŁNIONE J POETKII

O czym myiliir, kiedy pntr/.y&? w io/owlof.d*ono mebo? Cwtzy C»ę jego piękno, czy pr/oiara?

Jo czuję »»ę drobinką, nlo ruoio/^crnu częicui KOSMOSU Jo»łorn wd/lęczna za "kwojo umienie i rum zobowi^/nim

Watonn

O CZYM MYŚLISZ, KIEDY PATRZYSZ W NIEGO?

o.

’ ’ O ŚwHMCzyrtikn-Jotonck Fabuły mistrzyni yiy 'Nowo Książki* 1007, nr 0. o 07

61

1

R Waksmund f*oorjn<lia dnoci Antologia op ctt. b. 102 ^,?J Ługowska; Folklor d/iooocyjako kod somatyczny w htorachoj komunikacji, 'Li loiaturn Ludowa* 1904. nr 3. s 0-fl (>()