Laboratorium Elektroniki cz II 0

98

nym z ogniw typu RC lub CR (rys. 4.11). Pojedyncze ogniwo wprowadza (przy nieze-rowej transmitancji) przesunięcie fazowe pomiędzy napięciami Ui i U₂ mniejsze ocj 90° (rys. 4.11b,e). Stosuje się więc co najmniej trzy ogniwa połączone kaskadowo w celu uzyskania przesunięcia fazowego równego 180° dla pulsacji rezonansu po-zornego co₀- Charakterystyki amplitudowo-fazowe trójczłonowych przesuwników fazowych RC i CR przedstawione są na rys. 4 11 c i f. Ponieważ tak zbudowany czwór-nik sprzężenia zwrotnego odwraca fazę napięcia wejściowego o 180°, to dla spełnienia warunku fazy (4.7) musi on współpracować ze wzmacniaczem również odwracającym fazę o 180°, czyli z pojedynczym stopniem tranzystorowego wzmacniacza oporowego pracującego w układzie OE lub z odwracającym fazę wzmacniaczem operacyjnym. Wzmacniacz powinien być objęty pętlą ujemnego sprzężenia zwrotnego o transmitancji (3_n niezależnej od częstotliwości. Schemat blokowy takiego układu pokazano na rys. 4.12, a jego wypadkową charakterystykę amplitudowo-fazową na

Rys. 4.12. Schemat blokowy generatora z przesuwnikiem fazowym i z pętlą ujemnego sprzężenia zwrotnego

Rys. 4.13. Charakterystyki amplitudowo-fazowe generatorów z przesuwnikami fazowymi: a) RC, b) CR

Mi siol

powered by

4 13 Należy zauważyć, że w wyniku zastosowania wzmacniać; fy⁵

fazę (wzmacniacza o ujemnym wzmocnieniu) charakterystyka amplitudowo-fazowa

przesuwnika fazowego RC lub CR została odwrócona wokół osi liczb urojonych (po-

równaj rys. 4.11c i d i rys. 4.13a,b), a w wyniku działania obwodu ujemnego sprzężenia zwrotnego o transmitancji (3_n (niezależnej od częstotliwości) została przesunięta w lewo o wartość pn-

Charakterystyka układu generacyjnego, w celu spełnienia warunku amplitudy, musi przecinać oś liczb rzeczywistych w punkcie Re (P'K'_U) = 1 dla pulsacji rezonansu pozornego ©₀

Schemat ideowy generatora z prze-suwnikiem fazowym CR przedstawiono na rys. 4.14. Wzory pozwalające obliczyć częstotliwość drgań generatorów RC oraz warunek amplitudy zebrano w

Rys. 4.14. Schemat ideowy genera- tabeli 4.2. Omówione układy generato-

tora z trójczłonowym prze- _ró_{w z} łańcuchowymi przesuwnikami RC suwnikiem fazowym CR

i CR mają prostą strukturę, lecz nie po-

siadają zadowalających parametrów ze względu na małą stromość charakterystyki fazowej przesuwników przy pulsacji co₀ (a więc również małą dobroć fazową Qf) Znacznie lepsze właściwości mają generatory z obwodami typu podwójne T oraz generatory z mostkiem Wiena-Robinsona.

Generatory z czwómikami kratowymi RC typu podwójne T

Schemat ideowy czwórnika typu podwójne T przedstawiono na rys. 4.15a. Charakterystyki amplitudowo-fazowe takiego układu mają różny przebieg w zależności od doboru jego poszczególnych elementów (rys. 4.15b). W układach generacyjnych (rys. 4.16) wykorzystuje się te czwórniki typu podwójne T, których charakterystyka Przecina ujemną półoś liczb rzeczywistych dla pulsacji rezonansu pozornego co₀, a ^więc obwody, dla których spełnione są zależności;

Ri

dla

n > 2

(4.17)