lastscan125

3.2.

Indywidualne ryzyko kredytowe i ryzyko portfela

Istotne przy analizie ryzyka kredytowego jest odróżnienie:

1)    indywidualnego ryzyka kredytowego, czyli ryzyka pojedynczego kredytu.

2)    ryzyka portfela, czyli łącznego ryzyka z tytułu działalności kredytowej.

Klasyfikacja ta jest o tyle istotna, że do zarządzania każdym z tych rodzajów ty zyka wykorzystuje się odmienne metody. Pojedyncze ryzyko zależy od wysoko^ możliwej straty (w wypadku kredytu równej maksymalnej wartości kredytu z odsetkami, pomniejszonej ew. o posiadane zabezpieczenia) i prawdopodobieństwu] wystąpienia straty. Łączne ryzyko kredytowe zależne jest od wysokości pojcdjn czych kredytów, prawdopodobieństwa ich niespłacenia i współzależności między] pojedynczymi kredytami. Im mniejsza jest wzajemna dodatnia zależność mię< poszczególnymi, pojedynczymi kredytami, tym mniejsze jest ryzyko wystąpienia] sytuacji, w której czynniki powodujące niespłacenie jednego kredytu będą r( nież wpływały na niespłacenie innych, zwiększając w ten sposób łączne ryj ko. Decydującym czynnikiem dla oceny wytrzymałości (odporności) banku n.i zagrożenie jest łączne ryzyko.

Teoretycznie prawidłowe zbadanie wiarygodności poszczególnych kredytobioret powinno wyeliminować z portfela udzielonych kredytów te kredyty, które zagrożo są niespłaceniem. W rzeczywistości jednak - ze względu na możliwość mękom nego rozwoju sytuacji dla dłużników', jak również możliwość złej oceny ich sytu* przez pracow ników banku, nie mów iąc już o świadomych fałszerstwach - zawsze istnieje ryzyko, że część kredytów nic zostanie spłacona.

Z drugiej strony analiza ryzyka w poszczególnych przypadkach nie daje odpowie dzi, czy łączne ryzyko z punktu widzenia zachowania płynności przez bank nie jej zbyt wysokie. Stąd konieczność zwracania uwagi na oba te aspekty. Ważne są zj równo metody zmniejszania ryzyka każdego pojedynczego kredytu, jak i meto ograniczające ryzyko łączne.

3.3.

Ocena indywidualnego ryzyka kredytowego

W działalności kredytowej banki mają do czynienia z różnymi grupami kredytobioi ców: przedsiębiorstwami, gospodarstwami domowymi, instytucjami prawa publicz nego, innymi bankami.

■CHównymi metodami ograniczania ryzyka w odniesieniu do ptijedynczego kredytu są:

■    ulanie zdolności kredytowej przed udzieleniem kredytu,

■    ibezpicczcnie kredytu (w- tym także ubezpieczenie kredytu),

^Hjpniwdzanie zdolności kredytowej po udzieleniu kredytu (monitoring kredytowy).

(Hiulunie zdolności kredy towej przed udzieleniem kredytu ma na celu oceny przyszłej I Wypłacalności klienta i zmniejszenie w ten sposób ryzyka utraty zaangażowanych Mrodków banku. Podstawą oceny są informacje uzyskane z różnych źródeł, przy ifotyin w wypadku firm istotna rola przypada bilansowi, rachunkow i zysków i strat ftku/, rachunkow i cashflow. Informacje te podlegają opracowaniu i ocenie przez in-•pektora kredytowego i są podstawą do zaklasyfikowania klienta do odpowiedniej grupy ryzyka i w konsekwencji do podjęcia decyzji o udzieleniu (lub nie) kredytu i żądaniu dodatkowych zabezpieczeń. Prawidłowa analiza wniosku kredytowe-fgn, wybór odpowiednich wskaźników i metody oceny pow inny w istotnym stopniu ■przyczyniać się do zmniejszania ryzyka u źródeł jego powstawania.

Wielkość związanego z daną transakcją ryzyka zależy od rodzaju kredytobiorcy (kredyty udzielane instytucjom prawa publicznego traktowane są na ogól jako pozbawione ryzyka), wysokości udzielonego kredytu (duże kredyty wiążą się z większym I lagrożeniem), jego przeznaczenia (np. na cele bieżącego finansowania czy na ■jfzedsięw/ięcia inwestycyjne), terminu spłaty (im dłuższy, tym ryzyko większe).

iTOstawą do oceny ryzyka związanego z udzieleniem kredytu danemu podmiotow i Bsl zbadanie jego zdolności (w iarygodności) kredy towej. Badanie wiarygodności l i cdytowej wnioskodawcy ma na celu analizę, czy jego sytuacja ekonomiczna i fi-Biansowa gwarantuje spłatę kredytu wraz z odsetkami i prowizjami w przypadającym [terminie. Zakres i szczegółowość tej analizy będzie różny w zależności od wymienionych wyżej elementów. Analiza zdolności kredytowej powinna dać odpowiedź na \ pytanie, czy bank powinien udzielić czy odmówić kredytu. Pierwszym elementem podlegającym sprawdzeniu jest zdolność prawna kredytobiorcy do zaciągania kredy-Mów. Zdolność prawna do zaciągania kredytów oznacza zdolność do nawiązywania Ważnych z mocy praw a stosunków kredytow ych. Posiadają ją osoby fizyczne i praw ne (prawa cywilnego (przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, spółki akcyjne, z o.o.. ndytowe itp.) lub prawa publicznego (gminy, instytucje państwowe posiadające 'ość prawną, wyższe uczelnie).

Mo stwierdzeniu, że kredytobiorca ma zdolność prawną do zaciągania kredytu, bank (przystępuje do badania jego wiarygodności kredytowej. Do analizy zdolności kredytowej mogą być wykorzystane różne metody - od prostej metody opisowej do metod Matystyczno-matemalycznych, przy szerszym lub węższym wykorzystaniu technik komputerowych. Metody opisowe, określane też. jako tradycyjne lub logiczno-de-dukcyjne, polegają na ocenie zdolności kredytowej klienta na podstawie informacji o jego sytuacji ekonomiczno I mannowej. W wypadku metod statyslyczno-matema-tycznych. określanych również Jako empirywoo-lndukcyjnc, zdolność kredytową klienta ocenia się na podMitw n \> • /• nu | mi li ki. dylohiotców i ich zachowania.

257