196 Ryzyko powrotności i sposoby zabezpieczenia
analizy najbardziej istotnych współczesnych badań nad czynnikami mającymi związek z występowaniem ryzyka powrotności do przestępstw seksualnych wyodrębnił on osiem predyktorów, z których każdy stanowi swego rodzaju kontinuum - od wielkiego ryzyka ponownego ■•wystąpienia przestępstwa seksualnego (w przypadku dużego nasilenia ryzyka), poprzez ryzyko umiarkowane, aż do małego ryzyka (jeśli dany predyktor nie występuje lub nie jest nasilony).
Tab. 1. Wskaźniki ryzyka powrotności do przestępstw seksualnych (wg Marsh.alla, 1995)
Lp. |
Empirycznie ustalony prognostyk |
Duże ryzyko |
Małe ryzyko |
1 |
Poprzednia karalność (za przestępstwa seksualne lub inne): |
wielokrotna za przestępstwa zawierające duży ładunek agresji |
nie występuje lut) rzadko występuj e za przestępstwa niezawierające elementu przymusu |
2 |
Poprzednie przestępstwa nieseksualne: |
duża liczba w ciągu długiego okresu różnorodność (oszustwa, rabunki, napady, narkotyki) |
nie występują lut) występują rzadko zwykle jednego rodzaju |
3 |
Poprzednie przestępstwa seksualne: |
duża liczba ofiar dziecięcych (niespokrewnionych) różnorodność ofiar (dzieci, dorośli, mężczyźni, kobiety) ofiarami są wyłącznie chłopcy stosowanie przymusu |
nie występują lub pojedyncze przypadki wobec dzieci jeden rodzaj ofiar ofiarami są wyłącznie dziewczynki uwiedzenie z wyłączeniem przymusu |
4 |
Przeżywanie miłości romantycznej w wieku dorosłym: |
ubogie doświadczenia brak stałych partnerów duża liczba powierzchownych, przelotnych kontaktów |
głęboko przeżywane nieliczne długotrwałe związki |
5 |
Doświadczenia ze środkami uzależniającymi: |
stała, od dawna odczuwana skłonność do zażywania różnorodnych środków odurzających |
nie występuje lub zażywane są tylko w sytuacjach napięcia dla kurażu (np. przed popełnieniem przestępstwa) |
6 |
Wyniki w skali oszacowanych psychopatycznych*: |
wysokie (powyżej 20) |
niskie |
7 |
Stopień inteligencji: |
iloraz inteligencji poniżej 80 |
iloraz inteligencji powyżej 80 |
8 |
Cechy dewiacji seksualnych: |
występują |
nie występują |
* Mowa o Skali Oszacowania Cech Psychopatycznych Harego, najbardziej obecnie rozpowszechnionej na Zachodzie techniki diagnozowania nasilenia cech psychopatycznych (s«erzej na ten temat Pospiszyl, 2000).
Na podstawie analizy częstotliwości występowania powrotności do przestępstw seksualnych przy różnych kombinacjach nasilenia czynników wskazanych w tab. 1. Marshall opracował skalę 5-stopniową.
Tab. 2. Stopnie ryzyka powrotności do przestępstw seksualnych na podstawie nasilenia wskaźników podanych w tab. 1 (wg Marshalla, 1995)
Stopień |
Ryzyko |
Czynniki |
1 |
wysokie |
jeśli występuje 4 lub więcej czynników dużego ryzyka |
2 |
umiarkowanie wysokie |
jeśli wystąpią nie więcej niż 2 czynniki dużego ryzyka i 3 czynniki małego ryzyka. |
3 |
umiarkowane |
1 czynnik dużego ryzyka i 2 czynniki małego ryzyka lub nie więcej niż 4 czynniki małego ryzyka (ani jeden czynruk wysokiego ryzyka) |
4 |
umiarkowanie niskie |
nie więcej niż 2 czynniki małego ryzyka |
5 |
niskie |
1 czynnik małego ryzyka |
Jak więc widać z anamnestyczno-obserwacyjnych skal ocen, istnieje dosyć dużo metod wspomagających decyzję o powrocie przestępcy seksualnego do społeczeństwa, niemniej jednak skale te nie dają, niestety} zbyt wielkiej trafności przewidywań, stąd też decyzja o zwolnieniu przestępcy