lastscan149

W bardziej skomplikowanych wariantach próbuje się szacować¹ te współczynniki na podstawie modeli ekonometrycznych. w których oprócz trendu czasowego ujmuje się dodatkowe zmienne cgzogeniczne. przeprowadzając obliczenia osobno dla fazy rosnących stóp procentow ych i fazy malejących stóp procentowych, jak również dla normalnego i inwersyjnego przebiegu krzywej dochodowości. Nie zmienia to faktu, że podstawą obliczeń są zależności zaistniałe w' przeszłości, co nie oznacza bynajmniej. że analogiczne związki wystąpią również w przyszłości.

Badanie elastyczności dostosowywania się oprocentowania pozycji o zmiennej stopie procentowej na zmiany rynkowej stopy procentowej pozwala na rozszerzenie i pogłębienie analizy w stosunku do metody luki. Problemem jest natomiast prognozowanie przyszłych elastyczności dopasowywania się stawek bankowych do wahań rynkowych stóp procentowych.

5.3.4.

Modele symulacyjne

Łączne sporządzenie bilansu niedopasowania dla pozycji o stałej stopie procentowej i zestawienia elastyczności pozwala na objęcie analizą pozycji o stałej i zmiennej stopie procentowej. Taki łączny bilans może stanowić punkt wyjścia do komputerowych analiz symulacyjnych.

Modele symulacyjne teoretycznie stwarzają najszersze możliwości oceny ryzyka stopy procentowej, w tym także ryzyk wynikających z zastosowania do zabezpieczania się przed tym ryzykiem instrumentów pochodnych. W modelu powinny zostać ujęte wszystkie najważniejsze elementy działalności banku, mające wpływ na kształtowanie się w ielkości dochodów netto z odsetek i osiąganego zysku. Na ogół można skorzystać z gotowych, specjalistycznych pakietów oprogramowania, mających najczęściej szerszy zakres i uwzględniających nie tylko ryzyka wynikające ze zmian stopy procentowej. lecz i pozostałe zagrożenia dla banku.

Na podstawie modelu symulacyjnego można otrzymać prognozy dla alternatywnych scenariuszy kształtowania się sytuacji i zbadać skutki zastosowania różnorodnych instrumentów. W scenariuszach tych powinny być rozpatrywane różne założenia dotyczące przyszłego kształtowania się rynkowych stóp procentow'ych, planowanego wzrostu poszczególnych produktów bankow^ych i związanych z tym przesunięć w' strukturze bilansu. Obliczenia powinny zostać przeprowadzone dla co najmniej trzech scenariuszy rozwoju: (a) wariantu najgorszego, który daje możliwość zorientowania się co do rozmiarów ryzyka, (b) wariantu najlepszego, aby ocenić możliwe szanse i (c) wariantu pośredniego.

Aby uzyskać w miarę dokładne odzwierciedlenie rzeczywistości, do modelu powinno się w prowadzić dane dotyczące w ielkości, terminów, w których możliwa jest zmia na oprocentowania, stawek procentowych poszczególnych pozycji aktywów', pasywów i pozabilansowych, a więc ogromną ilość informacji. Wiąże się to z jednej strony z dużymi kosztami ich przygotowania, z drugiej zaś - z trudnościami w analizie otrzymanych licznych wariantów rozwoju sytuacji. Z kolei przy dużej agregacji danych uzyskane efekty mogą być niewiele lepsze od analizy za pomocą metody luki.

5.4.

Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej

Celem zarządzania ryzykiem stopy procentowej pow inno być zredukowanie jego 'ielkości do maksymalnie dopuszczalnych rozmiarów, a nie próba całkowitego graniczenia.

yzyko jest ściśle związane z pełnioną przez banki funkcją pośredników na ry nku finansowym. Próba całkowitego ograniczenia ryzyka prowadzi do rezygnacji z s/ans i dodatków ych dochodów, jakie mogą wynikać ze zmian rynkowej stopy procentowej. Banki są wystaw ione na ryzyko stopy procentowej w odniesieniu do wszystkich pozycji bilansowych i pozabilansowych, wrażliwych na wahania tej stopy. Niedopasowania po stronie aktywów i pasywów oraz pozycji pozabilansowych są normal- | nym elementem działalności bankowej, dopóki ich rozmiary nie są tak duże. że mogą stanowić istotne zagrożenie dla dochodów banku.

Punktem wyjścia do zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest jego identyfikacja i pomiar. Do pomiaru ryzyka mogą służyć omówione wcześniej metody: metoda luki. analiza okresowa, metoda elastyczności lub modele symulacyjne. Zastosowanie tych metod wiąże się z koniecznością przygotowania dodatkowych danych: wyodrębnienia grupy pozycji bilansowych i pozabilansowych wrażliwych na wm hania stopy procentowej, a wśród grupy pozycji wrażliwych na wahania rynkowej stopy procentowej wyróżnienie pozycji o stałej stopie procentowej i zmiennej sto ,,ie procentowej; pogrupowanie tych pozycji z punktu widzenia terminów, w których

metody: lukę. durację, elastyczność. Miary te dostarczają informacji o bezw zględne) wielkości zagrożenia ryzykiem. Z zagrożeniem dla banku należy się liczyć wówczas. gdy przy rosnącym trendzie rynkowej stopy procentowej wystąpi:

-    nadwyżka po stronie aktywów (czyli luka po stronie pasywów) o stałej stopie procentowej:

-    wyższy wskaźnik duration po stronic aktywów o stałej stopie procentowej niż wskaźnik po stronie pasywów o stałej stopie procentowej, gdyż świadczy to o tym, że aktywa są dłużej związane niż pasywa i w wypadku rosnącej stopy procentowej mogą wzrosnąć koszty refinansowania;