lastscan33

Zdolno# kredytowo banków operni vjiivcli jest to maksymalny poziom kredytów, do którego bank operacyjny może ich udzielać bez obawy utracenia wypłacalności. Wypłacalno# (płynno#) banków operacyjnych jest zabezpieczana odpowiednimi rezerwami pieniężnymi, czyli stanem gotówki w kasie banku oraz stanem wkładów na rachunku danego banku w banku centralnym. Rezerwy te są przeznaczone na pokrycie wypłat gotówkowych klientów danego banku oraz wypłat na rzecz innych banków'. Ponieważ wypłaty te stanowią zawrze tylko ograniczony procent ogółu wypłat, rezerwy mogą stanowić jedynie określony procent wkładów bankowych. Zależność ta została wykorzystana do oddziaływania na zdolno# kredytową banków operacyjnych. Można mianowicie ustalić, a następnie odpowiednio zmienić, wzajemny stosunek minimalnego salda na rachunku banku operacyjnego w banku centralnym do ogólnej sumy wkładów zgromadzonych przez bank operacyjny. Im wyższy musi być stosunek środków banku operacyjnego zablokowanych w banku centralnym do stanu wkładów w danym banku, tym mniejsza jest zdolność kreow ania kredytu przez bank operacyjny.

Wprowadzenie stopy obowiązkowej rezerwy ma na celu po pierwsze - stworzenie instrumentu umożliwiającego regulowanie potencjału kredytowego banków operacyjnych oraz po drugie - ustalenie dodatkowego zabezpieczenia płynności banków operacyjnych.

Zdolność kreowania pieniądza bankowego przez banki zależy od poziomu posiadanych przez nic rezerw w pieniądzu banku centralnego w stosunku do poziomu minimalnej rezerwy (zwyczajowej lub obligatoryjnej). I tak:

-    podwyższenie stopy minimalnej rezerwy ogranicza zdolność ekspansji kredytowej banków;

-    zmniejszenie stopy minimalnej rezerwy zwiększa możliwość kreacji kredytu przez banki.

Rezerw a obowiązkow a - ze w zględu na to, że na ogół nie jest oprocentowana - stanów i faktycznie formę podatku, który muszą płacić banki komercyjne na rzecz banku centralnego. a ponieważ jest nim na ogół bank państwowy, to pośrednio jest to dochód budżetu. Podstawą, od której oblicza się rezerwę obowiązkową, są wkłady niebanków w bankach. Bank centralny ustala stopę rezerwy obowiązkowej, która określa, jaka czę# tych wkładów pow inna się znaleźć na jego rachunku. W ten sposób banki dy sponują dodatkowym instrumentem sprzyjającym utrzymaniu ich płynności w krótkim czasie.

Przy ustalaniu wielkości stopy obowiązkowej rezerwy mogą być stosowane różne stopy procentowe, w zależności od rodzaju wkładu. 1 lak, zróżnicowanie może zależeć od:

-    terminów zobowiązań, a więc od tego, czy są to wkłady awista, czy terminowe;

-    osoby właściciela, a więc od tego, czy są to wkłady osób fizycznych o charakterze oszczędności czy wkłady osób prawnych;

-    wielkości wkładu, zwłaszcza wkładów awista;

-    miejsca zamieszkania tych. którzy mają wkłady w banku.

Wyższa stopa obowiązkowej rezerwy jest na ogół ustalana od wkładów awista (w^ryż-sze ry zyko dla banku komercyjnego).

Sposób naliczania ic/nw obowiązkowych jest zróżnicowany; podstawy mo/c byt':

■    średni stan depozytów we wszystkich dniach okresu naliczaniu;

■    stan na określony dzień, n nawet na każdy dzień z osobna.

l utopcjski Bank Centralny stosuje dwie stopy rezerw:

- 0% od depozytów terminowych (termin wymagalności powyżej 2 lat),

• 2% od pozostałych pasywów, które stanowią podstawę obliczania rezerwy (depo z.yty, emitowane papiery dłużne, papiery rynku pieniężnego).

Środki na rachunkach obowiązkowej rezerwy BBC są oprocentowane w wysoko** i Stawki rynkowej.

1’olityka obowiązkowych rezerw może służyć' określonej redystrybucji siodło* między banki. Wysokość stopy rezerwy, pozwalająca bankowi centralnemu nagromadzić poważne środki pieniężne, a pozbawić ich bogate banki, stwarza możliwość muchomienia większego kontyngentu kredytu redyskontowego czy lombardowe* go. ale na ogół w większym stopniu nie dla tych banków, które muszą utrzyimu największe obowiązkowe rezerwy. Może to nastąpić przez większy skup papu n»w Wartościowych.

i cl i) we jest ustalenie przez parlament maksymalnej wysokości obowiązkowe) i« • Werwy. Natomiast wysokość tej rezerwy dla poszczególnych rodzajów wkładów i ewentualnie banków ustala już prezes banku centralnego.

W ostatnich latach charakter polityki rezerw obow iązkowych ulega zmianie Nic mm Ona Wpływu na bieżący stan płynności banków komercyjnych. Ze względu inlnuk na konkurencję międzynarodową banki centralne dążą do obniżenia wysokiKt i • zerw obowiązkowych w celu zmniejszenia kosztów własnych banków.

W dalszym ciągu funkcją obowiązkowej rezerwy jest tworzenie stabilnego p<*p na pieniądz banku centralnego. Z drugiej strony rezerwy tc spełniają rolę ./denna k.i płynności”, jeżeli mogą wykonywać swój obow iązek rezerw nic w odnu sicmlil do każdego dnia, lecz do przeciętnej miesięcznej. Pozwala to bankom n< iithillrowtfcł nieoczekiwaną zmianę płynności, dzięki możności elastycznego wykorzystaniu iwo. u h zasobów rezerw obowiązkowych.

Środki na rachunkach obowiązkowej rezerwy mogą być nie oprocentowane, nuto. miast w razie nieodprowad/enia tej rezerwy bank musi zapłacić karne odsetki

Banki centralne interweniują na rynku pieniężnym poprzez: operacje otwartego rynku; politykę redyskontową (refinansową); politykę procentową.

Polityka otwartego rynku polega na tym. że bank centralny jest upoważniony do zakupu i sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych, przeważnie państwowych. Są to przede wszystkim bony skarbowe. Bank centralny zakupu l«* tc papiery wartościowe według stopy zakupu (odebranie), a sprzedaje według stopy sprzedaży (doręczenie). Zakup papierów wartościowych z jednej strony

73