lastscan34

powiększa aktywa banku centralnego, z drugiej zaś zwiększa obieg pieniądza. Natomiast sprzedaż papierów wartościowych z własnego portfela przez bank centralny zmniejsza aktywa banku i działa restrykcyjnie - zmniejsza obieg pieniężny.

W wielu krajach przy operacjach otwartego rynku banki mają tzw. depozyty dyspozycyjne papierów' wartościowych w' banku centralnym, tak że nie jest potrzebne czasochłonne przenoszenie papierów wartościowych na bank centralny.

Operacje otwartego rynku mogą być dokonywane przez przetarg ilościowy bądź procentowy.

W pierwszym przypadku bank centralny ustala wysokość staw ki zakupu (tzw. stałą staw'kę), a banki komercyjne podają kwoty, jakie chciałyby sprzedać bankowi centralnemu po tej stawce. W odpowiedzi na złożenie oferty bank centralny rozdziela ustaloną przez siebie kwotę zakupu proporcjonalnie do wielkości złożonych ofert.

W przetargu procentowym banki komercyjne podają staw'kę procentową, po której chciałyby zawrzeć transakcję. Bank centralny, w ramach ustalonej przez siebie kwoty, przyznaje możliwość sprzedaży, zaczynając od banków, które zaproponowały najwyższą stawkę. Wysokość ostatecznej stopy procentowej jest ustalana na podstawie najniższej (marginalnej) stawki przydziału. Przy przetargu procentowym tendencje rynkowe mają większy wpływ na kształtowanie się wysokości procentu.

Bank centralny może połączyć operację zakupu papierów wartościowych z uzgodnieniem warunków ich odkupienia w określonym terminie. Są to przede wszystkim operacje repurchcise agreement (repo) i reverse repurcha.se agreemeni (rever.se repa). będące umowami odkupu.

Operacja repo polega na kupnie przez bank centralny papierów wartościowych po określonej cenie, z jednoczesnym odkupieniem tych papierów' od banków komercyjnych po cenie wyższej w określonym dniu w przyszłości (różnica między tymi cenami stanowi efektywną stopę procentową).

Operacja reverse repo polega na sprzedaży papierów' wartościowych, z jednoczesną ich odsprzedażą w przyszłości.

Operacje te są krótkoterminowe (jeden dzień - 6 miesięcy), a ich przedmiotem są na ogół papiery wartościowe skarbu państwa, dzięki czemu ryzyko kredytowe faktycznie nie istnieje.

Operacje otwartego rynku:

■    po pierwsze powodują zwiększenie lub zmniejszenie płynnych rezerw bankowych;

■    po drugie oddziałują mi poziom stóp procentowych na rynku pieniężnym.

Bank centralny ma mo/lłwosi oddziaływania poprzez operacje otwartego rynku na krótkoterminowe Mopy pioceiuowe dzięki temu. że różnica między ceną rynkową, po jakiej bank centralny kupuje lub sprzedaje papiery w artościowe, oraz ceną, po jakiej je następnie odsprzedać lub odkupuje - jest faktycznie wielkością oprocentowania kredytów, których bank centralny udziela lub które zaciąga w rezultacie przeprowadzenia opera. |i otwartego rynku. Bank centralny mo/c bowiem wpływać na wysokość ceny, po jakiej przeprowadza operacje repo i reverse repo. Stopa repo stanowi dla banków cenę pozyskiwania środków (przy transakcji repo) oraz dochód przy ich lokowaniu (przy transakcji reverse repo).

W ramach polityki otwartego rynku banki centralne prowadzą operacje dewizowe typu swap. polegające na kupnie dewiz lub waluty z dostawą natychmiastową przy jednoczesnej umowie sprzedaży tej samej kwoty w określonym terminie, po uzgodnionym kursie do tego samego partnera. W ten sposób bank centralny stawna do dyspozycji bankom swój pieniądz na czas operacji swap (przy kupnie), a w przy-jku sprzedaży - zabiera pieniądz bankom operacyjnym. Polityka otwartego ryn-wykorzystuje zarówno cenę sprzedaży oraz kupna papierów' wartościowych, jak [i wielkość sprzedanych (kupionych) papierów wartościowych czy dewiz.

icje otwartego rynku mogą być efektywne tylko wówczas, gdy istnieje rozbudowany rynek pieniężny, który będzie mógł zakupić papiery wartościowe zaolejane przez bank centralny lub odstąpić je temu bankowi. Tak więc warunkami Efektywności operacji otwartego rynku są:

powiednia chłonność rynku pieniężnego i kapitałowego;

’zące zaufanie papiery wartościowe (np. bony skarbowe).

nansowanie banków polega na udzielaniu kredytów przez bank centralny (emi-zjny) pozostałym bankom, które w' ten sposób mogą upłynnić swoje aktywa. Podli wowe formy refinansowania banków to: f redyskonto weksli zdyskontowanych poprzednio przez banki operacyjne;

|4 kredyt pod zastaw papierów' wartościowych.

7.1 pomocą kredytów refinansowych bank centralny ma wpływ na działalność banków¹ o|)eracyjnych przez określenie warunków kredytowych - polityki redyskontowej.

Polityka redyskontowa jest prowadzona za pomocą określonych instrumentów. Są to: » stopa redyskontowa;

- kontyngenty redyskonta;

*» wymagania jakościowa w stosunku do materiału wekslowego.

Stopa redyskontowa powinna być w zasadzie nieco niższa niż stopa, która się Itóztałtuje na rynku pieniężnym. Ma to na celu m.in. poparcie dla mniejszych [T średnich jednostek gospodarczych, które w sw ojej działalności posługują się w ekslom. Z drugiej strony podwyższenie czy obniżenie stopy redyskonta stanowi igygnał (ostrzeżenie) banku centralnego w kwestii intencji jego polityki pieniężnej.

Podwyższenie stopy redyskontowej wpływa pośrednio na wzrost kosztów kredytów udzielanych przez banki komercyjne przcdłiębioistwom. Oddziałuje restrykcyjnie na i ultrfć akcji kredytowej systemu bankowego Obniżenie stopy redyskontowej powinno działać jako bodziec w kierunku /więks/cnln działalności kredytowej banków'.

Kontyngenty redyskonta są instrumentem polityki pieniężnej banku centralnego oddziałującym na podaż pieniądza Natomiast dla każdego banku komercyjnego istotny jest podział ogólnej sumy kontynentu na p.m/. /r pól no banki. Banki ccn-

75