mikro kunicki
5

Oczywiście te same mechanizmy, które powodują duplikacje, raoe ływać też delecje. Delecje są jednak z reguły letalne lub przynajmniej wa^ letalne i poza laboratorium są eliminowane przez selekcję.

MECHANIZMY PRZENOSZENIA MATERIAŁU GENETYCZNEGO

Rekombinaqa ogólna między genomem jednej komórki a fragmentem drugiej (co u bakterii jest regułą) musi być oczywiście poprzedzona WproJp niem obcego DNA do komórki biorcy.    y^r-

Znamy następujące sposoby wprowadzania obcego DNA do korr bakteryjnych: koniugacja, transformacja^{1 2}, transdukqa specyficzna i ogólna

Koniugacja

Koniugacja najbardziej przypomina proces płciowy, jaki znamy u Eid (ryc. 10-20). Proces ten wykrył i opisał w 1946 roku amerykański genety^1, Lederberg. Dalsze badania samego Lederberga, a także Hayesa, Cavalli-Sf_0r™' Jacoba i Wollmana doprowadziły do zgromadzenia olbrzymiej ilości obserwacji sformułowania poglądów na koniugację, które przedstawiają się następująco'

Ryc. 10-20. Koniugacja u Escherichża coli.

Nowsze badania sugerują, że koniugujące komórki łączą się za pomocą pilusów płciowych. Według Andersona, ze Stahła 1964

j , _terie, jak o tym pisaliśmy w poprzednim rozdziale, mogą występować w *%typ^aC^ P^łciowy^{ch:    F+} i Hfr (ryc. 10-21). Pomiędzy bakteriami typów F⁺

"a 2 Hfr 1 F" może dochodzić do koniugacji uwarunkowanej czasowym ,|° ^em się komórek wąskim mostkiem cytoplazmatycznym (ryc. 10-20). 0" ea_Cy1^ne poł4^czeni^e komórek zachodzi za pomocą specjalnych pilusów Jp rozdz. 3), po czym bakterie rozłączają się ponownie i zaczynają się dzielić. IPe przekonano, komórki łączące się w pary nie są równocenne. Po zmieszaniu J^S'_rek F” i F⁺ wykrywa się z bardzo małą częstością (ok. 1 na 10⁵ komórek) ^^inanty będące wynikiem skrzyżowania i mające cechy obu partnerów, ‘■■'czyn¹ z reguły przeważają cechy komórek F“. Zjawiskiem regularnie lawowanym, jest natomiast przemiana bakterii F'wF⁺,z tym że inne cechy '• -piórek nie podlegają żadnym zmianom (ryc. 10-21). Mamy więc tutaj do lieiua z jednokierunkowymi przekazywaniem określonej cechy, w tym spadku cechy „bycia" F⁺. F⁺ i F~ różnią się jednak i wieloma innymi, |ojarzonynii z cechą F⁺ właściwościami (tab. 10-V).

Ryc: 10-21.

Bakterie F⁺ i Hfr są, jak o tym pisaliśmy w poprzednim rozdziale, wrażliwe na specyficzne fagi, nazywane fagami męskimi, nie działające na komórki żeńskie, F*. Bakterie F~ są natomiast wrażliwe na inne, specyficznie żeńskie fagi, np. T7.

_: Komórki męskie, F⁺ i Hfr, zawierają też antygen powierzchniowy f, którego brak bakteriom F~. Wreszcie bakterie F⁺ można przemienić w F~, działając na te pierwsze barwnikami akry dyno wymi (np. proflawiną, oranżem akrydynowym). Komórek F" nie można jednak przemienić w F⁺ w żaden inny sposób, poza skoniugowaniem ich z komórkami FD

Dalsze badania wykazały, że w komórkach F⁺ zawarty jest w cytoplazmie plazmid, którego obecność decyduje o płci. W komórkach Hfr ten sam plazmid włączony jest do chromosomu bakterii. Plazmid ten nazwano czynnikiem F (ang.

334

335

1

Przeprowadzona tylko w warunkach laboratoryjnych transformacja bakterii wyizolowanyi

2

DNA fagowym nazywa się transfekcją.