n (112)

174

ambasador francuski w Madrycie, w obawie przed odwetem, wymknął się już z Hisz

panii⁸³

W każdej z tych spraw chodziło o poważną zbrodnię stanu. Namiętności były wzburzone, krzyżowały się przeciwstawne wypowiedzi. Ale w żadnym wypadku nie oddano posła pod miejscowy sąd. Poseł był co najwyżej przejściowo aresztowany, po czym następowało wydalenie, z reguły z wszelkimi honorami. Praktyka wyprzedziła więc chwiejną zrazu doktrynę. Utrwaliła sie dzięki niej.jako konkretna norma zwyczajowego prawa nąĘpdów, zasada, te immunitet dyplomaty w sprawąchJEabiyćh nie dopuszc^żatogLTOfttków^--

jŁąsadl ^łą HiaidflBała fldZBaCBaediemfci w aktach ustawodawczych⁸*. Przepisy, pochodząca od cesarza Karola V, wykluczają postępowanie przeciw posłowi, nawet pod-zarzutęm najcięższej zbrodni*³. Portugalski żBTór praw nie prze wid uje‘wyjąt-ków od przepisu, potwierdzającego immunitet posła i jego orszaku w sprawach karnych⁸⁶. Reskrypt króla Danii nakazuje wydawać do ukarania samemu posłowi członków jego orszaku, nawet schwytanych na gorącym uczynku⁸⁷.

IMMUNITET SĄDOWY. SPRAWY CYWILNE

Immunitet posła w sprawach cywilnych budzi duże wątpliwości i pozostaje do końca jednym z najbardziej spornych zagadnień prawa poselstw. W sytuacjach, wkraczających w dziedzinę prawa cywilnego, poseł może się znaleźć bez porównania częściej niż w sytuacjach z zakresu prawa karnego. Toteż immunitet może kolidować tu często z prawami i interesami poddanych władcy przyjmującego. Wydaje się przy tym nieraz, że dla potrzeb misji immunitet ten nie ma tak wielkiego znaczenia, jak immunitet od jurysdykcji karnej. Ścierają się na tym tle poglądy zasadniczo przeciwstawne, zarówno w doktrynie, jak w praktyce.

Odrzucanie immunitetu wywodzi się przede wszytkim z omawianej już⁸⁸ tradycyjnej zasady, że posła nie wolno pozywać jedynie z racji tego, co zdziałał przed rozpoczęciem misji; immunitet nie chroni go natomiast przed następstwami czynności przedsięwziętych już w czasie jej sprawowania. W zastosowaniu do spraw cywilnych wypowiadają się za tą zasadą ViIladiego, Gentilis, Pasąuale⁸⁹. Według np. tego ostatniego — w zakresie wszelkich stosunków umownych, zaistniałych w czasie trwania misji, z pewnymi tylko wyjątkami „podlegają powództwom cywilnym” tak poseł, jak jego świta. Zouche jest zdania, że „poseł musi się poddać sądowi [kraju przyjmującego] z tytułu każdego stosunku umownego, w jaki wszedł w czasie pełnienia

(Ch.) Martens CC, I, 149 n. Naświetlił ostatnio tę sprawę, Da podstawie archiwaliów hiszpańskich, Pićtri, 198 n.

Nic wymieniamy tu takich, które mają wprawdzie zastosowanie i do spraw karnych, ale wyraźnie o nich nie mówią.

^,5 (G. F.) Martens AGV, I, 369, pkt XIV.

*⁶ Z r. 1747 (ks. m, tyt. rV) — tamże, II, 362 n.

^,ł Z 2 XII 1741 — tamże, I, 356.    ⁸⁸ Zob. wyżej, s. 158.

⁸⁹ Yilladiego, II, kw. V. 1; Gentilis, n, 16; Pasąuale, LXXm.

mm

U

45. Don Bernardino de Mendoza, ambasador króla Hiszpanii Filipa przy królowej Anglii Elżbiecie I

»

\

V