Obraz02

Obecnie coraz częściej spotykamy się z dziećmi, które mają problem z opanowaniem umiejętności czytania. Najczęściej są to dzieci ze skrzyżowaną lateralizacją, lewostronną dominacją, zagrożone dysleksją lub te, które w niewłaściwy sposób były uczone czytania. Współczesne badania językoznawcze, psychologiczne oraz pedagogiczne potwierdzają niekorzystny wpływ głoskowania, które nadal przeważa w przedszkolach i szkołach. Niestety zalecana metoda sylabowa, która daje równe szanse nabywania umiejętności czytania wszystkim dzieciom, nie jest powszechnie wykorzystywana w nauczaniu.

Chcąc pomóc nieczytającym dzieciom w wieku szkolnym, opracowałam zadania wspomagające doskonalenie umiejętności czytania. Ćwiczenia przygotowane zostały w oparciu o metodę sylabową (symultanicz-no-sekwencyjną) i mają na celu między innymi oduczenie dziecka literowania. Przy pomocy sylab otwartych, obudowanych i zamkniętych uczy się ono prawidłowego odczytywania wyrazów i czytania tekstów ze zrozumieniem.

Celowo nie zostało zastosowane wydzielanie sylab kolorami, ponieważ nie jest to konwencjonalny sposób zapisu, jaki występuje w tekstach ogólnodostępnych. Często podręczniki pisane z podziałem na sylaby zawierają niepoprawny zapis i nie uczą dziecka samodzielności w analizie sylabowej wyrazów. Mogą również utrudniać przejście do płynnego czytania w późniejszym etapie nabywania tej umiejętności, narzucając poprzez kolory automatyczne dzielenie wyrazów.

Stosowanie rysunków również wydaje się w tych ćwiczeniach niewskazane. Dziecko korzystałoby z obrazka, a nie odczytywałoby wyrazów. Powszechnie stosuje się również obrazki do sylab np. rysunek przedstawiający balon podpisany jest sylabami: ba bo bu be bi by. Taki zapis jest nieprawdziwy i zaburza analizę zarówno słuchową, jak i wzrokową. Takie zakłócenia w odbiorze tekstu pisanego wywołuje również uczenie typu: „b" jak „balon" - tu należy pamiętać, że w trakcie artykulacji dziecko słyszy „by" jak „balon", co nie jest prawdą, bo w wyrazie „balon" słychać na początku „ba". Żaden użytkownik języka nie słyszy głosek w izolacji.

Ćwiczenia napisane zostały dużym drukiem, czcionką bezszeryfową, ponieważ jest ona łatwiejsza dla dzieci z zaburzeniami percepcji wzrokowej. Wyrazy, które ma odczytywać dziecko, to nie tylko rzeczowniki w mianowniku, to różne części mowy w formie odmienionej, ponieważ głównie z takim zapisem spotykamy się we fleksyjnym języku polskim. Ćwiczenia zawierają również pseudowyrazy, które zapobiegają zgadywaniu oraz ułatwiają odczytywanie nowych, nieznanych wyrazów. Zadania ułożone są ze względu na stopień trudności:

I.    Paradygmaty, samogłoska + sylaba otwarta z taką samą samogłoską

II.    Samogłoska + sylaba otwarta ze zmienioną samogłoską

III.    Wyrazy z dwóch sylab otwartych

IV.    Wyrazy z wielu sylab otwartych

V.    Pseudowyrazy zbudowane z dwóch sylab zamkniętych oraz wymieszane sylaby otwarte i zamknięte

VI.    Sylaby i wyrazy rozpoczynające i kończące się spółgłoską

VII.    Wyrazy zbudowane z otwartej sylaby oraz sylaby rozpoczętej i zakończonej spółgłoską

VIII.    Wyrazy zbudowane z dwóch sylab {spółgłoska + samogłoska + spółgłoska)

IX.    Sylaby zawierające zbitki spółgłoskowe

X.    a, b Paradygmaty sylabowe z wykorzystaniem dwuznaków i spółgłosek miękkich

XI.    Wyrazy z dwuznakami

XII.    Wyrazy jednosylabowe zawierające zbitki spółgłoskowe i spółgłoski miękkie

XIII.    Pseudowyrazy

XIV.    a, b Wyrazy z samogłoskami nosowymi

XV.    a, b Opozycje fonologiczne

XVI.    a, b Połączenia wyrazowe

XVII.    Zdania

XVIII.    Wyrazy wymagające szczegółowej analizy i syntezy wzrokowej

Dodatkowo dołączone zostały karty z sylabami do szybkiego odczytywania. Sylaby powinny znajdować się na oddzielnych kartonikach, a zadaniem dziecka jest jak najszybsze odczytywanie ich, w trakcie sprawnego przekładania jedna po drugiej. Ćwiczenia słuchu fonemowego (ćw. 2} muszą odbywać się zgodnie z poleceniem, dziecko musi słuchać i nie może patrzeć na nieprawidłowy zapis.

Przygotowane przeze mnie ćwiczenia powstały jako kontynuacja symultaniczno-sekwencyjnej wczesnej nauki czytania metodą sylabową prof. J. Cieszyńskiej.

W trakcie zadań w czytaniu należy pamiętać o ćwiczeniach ogólnorozwojowych. wpływających na usprawnienie analizy i syntezy wzrokowi, tkmtm tniwimneept. iiępTwffnia od skony lewej do i pamięci oraz myśłena,KOcapttą|nHM^|ii