pomoc społeczna a prawo ustrojowe i procesowe
pomoc społeczna w prawie międzynarodowym
finansowego wsparcia osobom znajdującym się w określonych sytuacjach życiowych, bez nastawienia na aktywizację świadczeniobiorców. Dlatego też S. Nitecki proponuje wydzielenie tych form pomocy w osobną kategorię, określaną mianem wsparcia społecznego1.
Oprócz aktów prawa materialnego istotne znaczenie dla pomocy społecznej mają ustawy ustrojowe, określające organizację i zasady funkcjonowania podmiotów administracji publicznej wykonujących zadania w analizowanej dziedzinie. W szczególności chodzi tu o ustawy dotyczące ustroju samorządu terytorialnego i administracji rządowej. Funkcjonowanie pomocy społecznej wymaga również stosowania przepisów procesowych. Podstawowe znaczenie odgrywa tu ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071), a także ustawę z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
Przedstawiając prawną regulację pomocy społecznej, należy również wspomnieć o aktach prawa międzynarodowego. Wśród nich fundamentalne znaczenie odgrywa wspomniana już Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r. oraz Międzynarodowy Pakt Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych. Problematyka pomocy społecznej poruszana jest również w konwencjach i zaleceniach Międzynarodowej Organizacji Pracy:. Jednym z najważniejszych międzynarodowych aktów normatywnych odnoszących się do zabezpieczenia społecznego jest Europejska Karta Społeczna. Jest ona aktem Rady Europy i została otwarta do podpisu 18 października 196l r. w Turynie. 21 października 1991 r. została zastąpiona Protokołem zmieniającym Europejską Kartę Społeczną, sporządzonym również w Turynie. 3 maja 1996 r. otwarto do podpisu Zrewidowaną Europejską Kartę Społeczną, którą Polska ratyfikowała 10 czerwca 1997 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 8, poz. 67 z późn. zm.). Karta jest unikalnym dokumentem międzynarodowym, w którym zebrano prawa społeczne odnoszące się do: ochrony zatrudnienia i pracy, edukacji, zdrowia, mieszkania, ochrony prawnej i społecznej, zabezpieczenia społecznego oraz do przemieszczania się osób i zagwarantowano ich przestrzeganie. Do pomocy społecznej odnosi się bezpośrednio art. 13 i 14. Karta zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia każdej osobie, która nie posiada dostatecznych zasobów i nie jest zdolna do ich zapewnienia z innych źródeł (zwłaszcza z systemu zabezpieczenia społecznego), odpowiedniej pomocy. Karta ustanawia ponadto zakaz dyskryminacji osób korzystających z pomocy społecznej. Osoby te nie mogą być traktowane jako obywatele drugiej kategorii, a korzystanie z pomocy społecznej nie może stać na przeszkodzie w korzystaniu z praw politycznych i społecznych. Władze państw członkowskich
A
--y
iCO?
Al.
Ct.
1S, Nitecki, Prawo do pomocy społecznej w polskim systemie prawa, Warszawa 2008, s. 47-49.
2Zob. H. Szurgacz, Reglacje praionomiędzynarodowe w zakresie pomocy społecznej (w:) Lad społeczny w Polsce i Niemczech na tle jednoczącej się Europy. Księga pamiątkom poświęcona Czesławowi jackowiakowi, red. B. von Maydell, T Zieliński, Warszawa 1999, s. 506-508.
28