Obraz7 3

zagadnienie

władztwa

administracyjnego

Reasumując, można stwierdzić, że pomoc społeczna wpisuje się w funkcję świadczącą administracji publicznej i objęta jest regulacją prawa administracyjnego. Jednakże można spotkać się z poglądami podważającymi zasadność włączenia pomocy społecznej do tej gałęzi prawa ze względu na ograniczone elementy władztwa występujące w pomocy społecznej, które z kolei są typowe dla prawa administracyjnego. W związku z tym należy wyraźnie podkreślić, że władztwo nie jest wyłącznym elementem regulacji administracyj-noprawnej. Poza tym działania władcze występują w prawie pomocy społecznej, pojawiają się np. w nadzorze wykonywanym nad instytucjami pomocy społecznej, w wydawaniu zezwoleń i decyzji z zakresu pomocy społecznej, w zasadach odpłatności za świadczenia i ich zwrotu, wynikają także ze statutów i regulaminów jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (tzw. władztwo zakładowe). Władztwa nie wykluczają formy pomocy przyznawanej na wniosek lub za zgodą zainteresowanego w drodze decyzji, która mimo „zewnętrznej" inicjatywy wydania pozostaje jednostronnym i władczym rozstrzygnięciem organu administrującego o prawach i obowiązkach jej adresata. Nie należy również z brakiem władztwa utożsamiać braku konsekwencji niewykonania niektórych dyrektyw administracyjnych. Decyzje nakładające na adresata obowiązki obwarowane są przymusem. Natomiast decyzjom pozytywnym, z reguły przyznającym adresatowi uprawnienia, nie towarzyszą sankcje, nie eliminuje to jednak ich władczego i wiążącego charakteru.

niewładcze formy działań administracji

Należy zaznaczyć, że władztwo, choć typowe dla administracji i prawa administracyjnego, nie występuje we wszystkich regulacjach tej gałęzi prawa i nie towarzyszy wszystkim działaniom administracji. Obecnie administracja publiczna posługuje się coraz częściej metodami niewładczymi, które są nierzadko skuteczniejsze od użycia przymusu (lub przymus jest zabroniony). Współczesna administracja stosuje często takie formy działań, jak apel lub odezwa, a także prowadzi działalność informacyjną czy promocyjną. Charakter niewładczy ma również działalność społeczno-organizatorska polegająca m.in. na: aktywizowaniu lokalnych społeczności, podejmowaniu działań integracyjnych, prowadzeniu w ramach pomocy społecznej poradnictwa prawnego, rodzinnego i psychologicznego. Zasadniczo niewładcze formy działań poddane są regulacji prawa administracyjnego, niektóre objęte są prawem cywilnym (np. umowy cywilnoprawne).

pomoc społeczna a materialne prawo administracyjne

W świetle powyższych rozważań zaliczenie pomocy społecznej do prawa administracyjnego można uznać za uzasadnione. W doktrynie pomoc społeczna wyodrębniana jest w części szczególnej tej gałęzi prawa lub w ramach materialnego prawa administracyjnego. To ostatnie określa prawa i obowiązki podmiotów administrowanych i administrujących. Materialne prawo administracyjne tworzą akty powszechnie obowiązujące odnoszące się do wszystkich działów administracji publicznej. Prawo pomocy społecznej nie zawiera wyłącznie norm materialnych. Bardzo często ustawodawca łączy w jednym akcie przepisy materialne, ustrojowe i procesowe, czego przykładem może być ustawa o pomocy społecznej.

34