Obraz8

539

Model Wygotskiego Wcześn.e, wsnn    ^Sa^eg_U.acja

swOte prace w tym samym mn ^Pomn,e,‘śmy j_Uż u,

. waza. ze dobrym sposobem Pozn^Sa⁰¹"⁶*^16oubllk°wal,

•ch w sytuaciach rozwiązywać " _K" ^{3 r}°^Zwo'^u "alych _dzJr ^aQe'' ^wy9oisk, szczególnie zainteresowało to _2e dz^e^ÓW (W^otsk,. 1934*    . ^obs^wowan,e

w,ązvwama zadania; to powszechna ! ^C2asami mówią dn * w ^{1 Wy}9°^,sk'ego we współczesnych koncepcS"ako ° ^W0Wane    T*^K

™°wa egocentryczna

^,,aow ^,9?’_k    ““

Wygotsk. n,e zgadzał się z tym. Twierdził że

wyrasta z ich interakcji z rodzicami oraz mnymiTlf^³’^’' ^maty=^b dzieci

wspólnie rożne zadania (Rizzo , Corsaro. 1988) Soćrf ^ ^{Z k,óryr}"' ^wVkonu,ą

do dzieci w takich sytuacjach, służy kierowaniu dzSkiem n’⁶⁹⁰' “ ^r0dz,ce "**<*

Z czasem dziecko zaczyna wykorzystywać inar I ^    ^{mu wsk}azówek

snym postępowaniem, choć me zawsze te dziener ^rodziców cło kierowania wla-

kompletne i dobrze sformułowane. Stopniowo ta \ITrn? ^{WSkazówek rod}*<*>" są

ssrsrtsrzrjzz ss ts **•~

socjogeneza

bywania /

nictwe,

wtwzy »uo 'Sci za posred-mterakcii spo-

srs ”^proeesie' ** "^az”' •“‘“O”"' ^”v,t

Badania empiryczne dostarczają licznych dowodów potwierdzających model Wy-gotskiego. Jeśli model ten jest słuszny, to należałoby oczekiwać rozwoiu mowy egocentrycznej w pierwszych latach życia, kiedy to dzieci przyswaja sobie w coraz szerszym zakresie język dorosłych, a potem jej stopniowego zanikania, w miarę jak ..schodzi do podziemia", czyli uwewnętrznia się. Badania psychologii rozwojowej pokazują, że wzór ten rzeczywiście występuje w okresie od 4. do 10. roku życia (Bivens i Berk, 1990; Frauenglass i Diaz, 1985; Kohlberg, Yaeger i Hjertholm. 1968). Stwierdzono również, że począwszy od środkowej fazy okresu dzieciństwa dzieci coraz częściej mówią do siebie szeptem, co mogłoby też świadczyć o stopniowym uwewnętrzmaniu się mowy egocentrycznej (Frauenglass i Diaz, 1985). Ponadto mowa egocentryczna występuje w większym nasileniu na początku wykonywania nowych zadań, gdy dzieci mają największe trudności, a zanika (ulega uwewnętrzmeniu). gdy zadanie zostanie już opanowane (Meinchenbaum i Goodman, 1979). W wielu badaniach analizowano interakcje między rodzicami a dziećmi w sytuacjach rozwiązywa-ma problemów. Stwierdzono, że rodzice dopasowują sw₀₎e zachowanie do wymogow sytuacji, np. postępując bardziej dyrektywnie w stosunku do młodszych dzieci oraz

¹⁰ Wygotsk, , Piaget zajmowali się    n,z RageTgdyż³zmarł w wieku

okresie (lata 20 i 30 ). choć Wygotski czynił to znacznie

38 łat (przyp tłum.).    . «™uQ7Prhnie używany jest termin „mowa egoceni-

” W polskiej literaturze psychologicznej    _{za dość} niefortunne,

ryczna". choć niektórzy aulorzy uwazaią to o ¹    _{|ec2 mowa} egocentryczna oraz

Wygotsk, me używał określeń,a ,.mo ^p _{mowa slaje się} psychologicznie wewnę mowa wewnętrzna Według terminów ^te9° ^bada g _Wygotskl Myśleń,e « mowa Warszawa trzna. zanim s.ame się wewnętrzna ^kz'°'X "o J wewnętrzna dla siebie, mało zrozumiała dla pui#fj jggg c 57). a mowa egocentryczna    _7arhowan,e się dziecka, ale pod wzge

(Wygotsk, maczet n,z P«aget "^,a/

§ 346 i dałtt/e)