Obraz2

Poznajemy ten wątek w relacjach polsko-krzyżackich. kiedy Niemcy podważają prawowierność Jagiełły, aby u.spn.w.cdl.w,e sw₀.

^J:' ^POl"Ło wyruszył na własną misję podobnie kiepsko u yposażony

jak Wojciech i został zamordowany d marca 1009. możezrozka/u któregoś z młodszych braci księcia jaćwmskicgo Niedamira (Nethimer i. jak się domyślają, gdzieś na pograniczu polsko-litewskim, a może nu Podła-siu (Drohiczyn-Brześć). I choć ofiara jego życia me była lak płodna w skutki jak Wojciechowa, to słusznie napisano o mm: „W rzędzie patronów Kościoła polskiego i twórców systemu oparcia polityki polskiej wschodniej o Kościół Bruno powinien zajmować miejsce pierwszorzędne” (Zakrzewski 1925, s. 225).

Nagrobek Chrobrego. Mimo jego wielkiego założycielskiego autorytetu, „brak Chrobrego w naszej literaturze pięknej” (Bruchnal-ski 1935). Król jest oczywiście w tle wczesnej hagiografii, ale do rangi bohatera podnosi go dopiero Gall, który tak inscenizował żal Matki-Polski po jego śmierci:

Biada/ nam. o Bolesławie! Gdzież twa sława wielka?

Gd/ie twe męstwo? Kędy blask twój? Kędy moc lwa wszelka?

Jeno łzy ma dziś po tobie Polska-rod/icielka!

Bodźwignijcic mmc mdlejącą, pany-towar/.yszc Wojownicy, niech współczucie z waszych ust posłyszę!

Żem dziś wdowa, żem samotna spójrzcie, ach. przybysze'

(I 16)

Rozpoznajemy wanitatywny wątek ubi sum. który /reszi brzmi jak szczery żal. Stwierdzenie, że zostały „jeno l/y" _n

kreślą bolesność braku, nie marność. Wzmacnia to i^P " żałoby:    j^ztze opis

Istotnie przez cały cm rok nikt w Polsce nic urządz.ł publ.c^ ze szlachty ani mąż. ani niewiasta, nie ustroił się u _uroc ‘ ^{J UC/ly}* ^n,kl ani dźwięku cytry me słyszano po gospodach, żadna dziewczcr!^ ^ ^k,as,cania. glos radości nic rozbrzmiewał po drogach MI6)    ^{v a} P^los«nka, żaden

Prozopopęja Polski będ/ic nam odtąd towar/ sniając się w różnym stopniu w postaciach kobie ^ ^ ^Uc*cle-

^yCh Mniejszo,

i"^v----    ■*    •    .... ........^{. .} ” I'.ja viauu\v<ł,

jak wiemy jest podporządkowana innej wielkości, i postać Chrobrego ma jedynie uświetniać Krzywoustego.

Jedynym utworem z epoki wcześniejszej, poświęconym wyłącznie pierwszemu królowi Polski, jest jego nagrobek: łaciński 14-wcrso-wy wiersz, który w przekładzie naśladuje wersyfikację oryginału.

Spoczął tu w grobu głębi W wielkiej, wodzu, żyj sław ie.

/ ojca pogana spłodzon.

Świętą obmyty '.trugą.

Siedem lat kiedy-ś zaczynał. Jako zapaśnik Chrystusów Wielkie królestwo słowiańskie. Wojen wiele staczałeś.

Za twoje czyny wsławione Cesar/ ze sławą promienną Tyś w zamian go obdarzył Tym, co w myśl przyszło tobie, C habry jest twoje miano.

Po twoim życiu steranym

kroi zacny, duszy gołębiej, niezwalczon Bolesławie! lecz / matki wierzącej zrodzon. tyś zawżdy Pana był sługą włosy-ś dla Rzymu obcinał posiadłeś bez zdradnych zakusów gockic albo połanskic. sąsiadów zwyciężałeś, dał tobie Olto koronę, zdjął z ciebie książęce lenno, darami, o jakich mc marzył, boś skarby miał w wielkim zasobie miej wiecznie glorię św ietlaną! miejze zbawienie, amen.

(Pr/cł J łhrkcnmajer. „Przegląd Klasycznymi, 1935. s 84)

Sporna jest chronologia wiersza; Plezia skłaniał się do 2 poł. XI w-, (wykluczając Galla). Według P. Davida wiersz powstał za Bolesława Śmiałego pr/y odnowieniu katedry poznańskiej; w takim przypadku zdaniem Plezi:

jako świadectwo kultury umysłowej tej epoki należałoby go cenić bardzo wysoko W każdym razie cały wiek XII nic wydal, jeśli na chwilę zapomnimy o Carmen Matm niczego, co można byłoby koło tego nagrobka Chrobrego postawić. Cała bowiem produkcja „poetycka” tego i następnego wieku ogranicza się do napisów na grobach i budynkach kościelnych..." (Carmen Mauri. s. L1X).

„ottońskie w duchu”, zaś powody zamówienia wiersza mógł mieć zarówno Mieszko II / Rychezą, jak również Kazimierz Odnowiciel.

Według Brygidy Kurbis epitafium Chrobrego jest jeszcze

Natomiast podniosłość stylu nie ma związku z intencją hagiograticz-ną i przeznaczeniem do celów kanonizacyjnych:

19