Obraz88

Zadawanie pracy domowej nie zapewnia jeszcze jej pełnej wartości. Aby to osiągnąć, stwarza się odpowiednie warunki do wykonywania tej pracy i następne odpowiednio ja kontroluje. Spośród warunków organizacyjnych pracy domowej na plan pierwszy występuje dobór miejsca i czasu pracy.

Jeff ■capi wyŁaouyc pracę w dbmc. a nie w internacie ltrf> świetlicy. wyznacza sigmo nńejsee «afc. gdzie wzadzo sobie wteay warsztat pracy. W tym miejscu znajduje się. w miarę możności osobny flott db ŁzMefo orania. a przy tym szafka lub półka na książki i przybory szkolne Mejsct pracy wymaga dobrego oświetlenia, ze światłem padającym z lewej strony, jak też stałego dopływ świeżego powietrza.

Szybsza    do miejsca pracy ułatwia dopilnowanie, aby uczeń stale pracował na

tym samym miejsca, aby pewne książki i przybory kładł tam. gdzie stale sic znajdują, aby miał pod ręką wszystko. co ma będzie potrzebne do pracy. Bardzo jest przy tym ważne przyzwyczajane uczniów da tego. żeby rozpoczynali pracę natychmiast po zajęciu miejsca przy stole.

ftrtufay jest także wykonywanie zadań domowych o stałej porze dnia, ułatwia to bowiem adaptacje do pracy i zapobiega szkodliwemu pośpiechowi. Nie należy pozwalać aa to. Zęby (taca ptzyggpcwały do odrabiania lekcji zaraz po przyjściu ze szkoły, gdy są zmęczone, lob zaraz po posła, gdy kb organizm wymaga odpoczynku. Jeśli np. pracują w szkole przed połod-mem. wńwrrn lekcje odrabiają po opływie około 2 godzin po obśedzie. Jeśli natomiast oczą się po pofarfam. wskazane jest. aby pracę domową odrabiały w godzinach przedpołudniowych i kończyły ja aa 2 gadziny przed rozpoczęciem zajęć w szkole.

Jest rzeczą ważną, aby przystępując w ustalonym czasie do pracy, uczeń zabierał się bezpośrednio do wykonywania najtrudniejszych i najważniejszych zadań, a w toku dalszej pracy odrabia! zadania godniejsze na przemian z łatwiejszymi, pisemne z ustnymi. Dobre skutki przynosi świadome kontrolowanie czasu własnej pracy, wyznaczanie sobie z góry. w dago ilu ■mon bb być wykonane to lob orne »«fani^ Pb każdej godzinie pracy niezbędny jest kilkDsńno-lowy odpoczynek.

Ważnym zagadnieniem jest racjonalna organizacja czasu pracy dzieci i młodzieży. Badając budżet czasu uczniów szkół podstawowych Barbara Wbgocka-Okoń (1976), stwierdziła, iź w skali tygodnia uczniowie klas V-Vm wydatkowali na czynności obowiązkowe 52,7% swej „doby czynnej”, na czas wolny przypada 34,7%, a na czynności biologiczne 12,6%. W klasach licealnych odsetki te przedstawiały się inaczej i wynosiły: 59,5%, 28,6% i 11,9%. Wyraźnie wzrasta ta ilość czasu zajęć obowiązkowych, głównie kosztem czasu wolnego. Wśród czynności obowiązkowych dominuje uczenie się w szkole (ponad 50%) i uczenie się w domu, czyli właśnie praca domowa. Sporo czasu zabiera droga do szkoły i ze szkoły oraz pomoc rodzicom w prowadzeniu domu.

Ca pracy domowej był przedmiotem dość licznych badan. Jego rozmiary stosunkowo nie-wiele się różnią, mimo iż dotyczą różnych okresów, kiedy zasadniczym zmianom ulegały programy i wymagania szkolne. Przykładowo przytoczę dane. jakie stwierdził J. Zborowski (1972) w szkołach śląskich w zestaw icom z danymi z badań B. Wilgockiej-Okoń (1976). które oparte są na próbie ogólnopolskiej. Przedstawia je (ab. 16.

Ważnym problemem dotyczącym organizacji pracy domowej jest stosunek do mej środowiska domowego. Nauczyciel nie może mieć systematyczne* go wgląda ani w czas, ani w warunki tej pracy, toteż zapewnia sobie współpracę z rodzicami lub opiekunami uczniów. W tym celu organizuje zebrania rodziców, na których wyjaśnia istotę pracy domowej oraz rolę opieki domowej w jej organizowaniu. Rola ta sprowadza się przede wszystkim do stworzenia młodzieży odpowiedniego miejsca do pracy, a następnie zapewnienia spokoju

w czasie jej wykonywania. Jednocześnie polega na dopilnowaniu, aby młodzież we właściwym czasie przystępowała do pracy, aby systematycznie wykonywała i kontrolowała swe zadania domowe. Stałe pomaganie uczniom w samym wykonywaniu zadań nie jest wskazane, w ten bowiem sposób praca domowa nigdy nie rozwinie ich samodzielności. Tylko wówczas można przyjść z pomocą, gdy wykonanie zadania przekracza możliwości uczniów, a i wtedy, po pokonaniu największych trudności, pozwala się im na samodzielne wykonywanie pracy.

TABELA 16

Czas pracy domowej ucznidw (w minutach)

Szkoła	Klasa	Badania J. Zborowskiego [	Badania B. WBgDCkaei-Otcd
| podstawowa	pierwsza l druga	» 35	^r ■ ' .
	trzecia	60	_
	czwarta	«5
	P«tU	90
	szósta	100	to
	siódma	135	102
	ósma		110
licealna	i pierwsza	197	1%
	| droga	255	169
	1 trzecia	»l	160
	. czwarta	271	J_225_

Zmniejszenie się czasu pracy domowej w fatach sirrłr mirr strych jest ■warunkowane cym, że we wliczono do tego nauki przedmiotów nadobowiązkowych. kadra podMi ariodaety wadę czara

Kontrola pracy domowej

Im częstsza i dokładniejsza jest kontrola zadań domowych, tym systematycznie] i staranniej dzieci je wykonają. Kontrola pozwała nauczycielowi stwierdzić, czy jego sposób zadawania pracy domowej jest właściwy, czy dzieci są odpowiednio przygotowane do wykonywania tej pracy.

Największą wartość kontroli polega na tym. że pozwała w porę u snnąć braki w wiadomościach i unńejgmościach uczniów. Jeżeh uczeń bez nemdnin-nego powodu nie wykona określonych zadań czy też wykona je nedbdc i błędnie, braki te pod wpływem kontroli uzupełnia, prace wykonuje lub poprawia i zdaje z tego sprawę nauczycielowi.

W zależności od charakteru pracy dowwę kontrola modę ukoi tótaj pradhkt ^% aoadOx przeznaczamy na mą pierwszą część każdej lekcji. racSóedy jednak, pły praca Jamowa nie wią*e «C z tematem nowej lekcji, kontrole można przeprowadzić — toto lekcji.

Kontrola prac doBumyrk. opartych na pegahnii ohtrwigl. ■ perywą— wiod—cao z książek lub uczeniu s*c aa pamięć, aa charakter nteiaraf. Stanatewo wala mMo sprawia kontrola ilościową, trudniej naSKuiast przekonać:    cracy tt—V»cjęsoo

stasuje się tu metodc rozmowy. ruŁtutu z i fi ma ai/szych kim. MmtjeMi • tyran spotykamy się stale z koniecznością uh uep> pnriinn ir.aii *prr». «rt»« w olsie wpasno wdrażać młodzież do wyczerpujących, aftomek amodadtaych adpawśndm Tylko boncsi wy czet pojące odpowiedzi są dowodem gnmwweyo praepoawadnia ctsersacii afeOM «» domości. nauczenia się czegoś.

335