Obraz6

iim*

kczno-awodowHh Można wskazać. że wybór zakresu zadań społecznych pań-owa powinien byc rozsądnym kompromisem między ^ policji społecznej i dążeniem do obniżania podatków.^{uu A}fmw% Funkcje gospodarne państua są powiązane z funkcjami publicznymi i spo- w leonymi. ponieważ zarówno jedne, jak i drugie angażują publiczne środki pie-mężne Należy podkreślić, że zakres gospodarczych funkcji państwa ma ścisły f O związek z uwarunkowaniami politycznymi i realizowaną doktryną

Funkcje gospodarcze państwo realizuje, z jednej strony, przez sam fakt pehucma funkcji publicznych i społecznych oraz, z drugiej strony, przez fakt prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Pełniąc funkcje publiczno-społecz-ae. państwo dokonuje alokacji zasobów, kapitałów, pracy, ziemi Jest uczestnikiem zjawisk rynkowych dokonując zakupu dóbr. Z kolei gromadząc środki publiczne, państwo przejmuje część dochodów przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Obciążenia finansowe (podatki, składki ubezpieczeniowe, opłaty) mają istotny wpływ na sytuację finansową podmiotów prywatnych. Wpływają na ich zdołność do konsumpcji i do inwestowania Przejęcie części dochodów prywatnych podmiotów związane z realizacją funkcji publicznych i społecznych państwa wiąże się z problemem ich redystrybucji, czyli wtórnego podziału Możemy wyróżnić tzw. redystrybucję społeczną, która dokonywana jest za pomocą takich instrumentów finansowych, jak: zasiłki, stypendia, emerytury. _ «SD ^z Mci redystrybucja gospodarna dokonuje się przez dotacje, subwtn cjc, ulp i zwolnienia podatkowe czy funkcjonujące od I maja 2004 r dopłaty bezpośrednie dla gospodarstw rolniczych.

O ile redystrybuowinie społeczne dochodów dotyczy poszczególnych osób lub ich grup, to redystrybucji gospodarcza odnosi się zarówno do członków społeczeństwa, jak i do przedsiębiorstw. Przykładowo, używając podatków matmy je zróżnicować wobec osób, ale opodatkowanie możemy różnicować także w odniesieniu do podmiotów gospodarczych. W Polsce przedsiębiorstwa zagraniczne otrzymują zwolnienia z podatków i z opłat, gospodarstwa rolne nie I są objęte podatkiem dochodowym itp.

lak wspomniano, państwo pełni funkcje gospodarcze, ponieważ samo prowadzi działalność w sferze utrzymania urzędów, infrastruktury, w dziedzinie ochrony zaaobów naturalnych i kulturowych. Jeśli chodzi o rolę państwa na tym de, to w gospodarce pojawia się nierozstrzygnięte dotychczas pytanie; I »j*im stopmy państwo powinno zastępować rynek w realizacji jego funkcji gospodarczych'' Bądź w skrócie: ile państwa, a ile rynku w gospodarce? Należy kdkreśk. rż am teoria, ani praktyka dotychczas nie dają odpowiedzi na to jytmit Zdania ekonomistów w (ej kwestii są podzielone i co najważniejsze ilegoją ewolucji Przedstawiciel monctarystów M Friedman (noblista w dziedzi*

U

piimMMHi ui/mii(    mm gvy m»i .

nic ekonomii z1976 r.) uważa, że państwo me powinno się mieszać do goapodar-ki. Państwo powmno zajmować się jedynie sprawami monetarnymi, czyli podażą

Współczesne gospodarki rynkowe mają charakter mix, tzn. jest w nich miejsce zarówno na rolę rynku, jak i na rolę państwa. Rola państwa sprowadza się do ustalenia reguł makroekonomicznych, które dotyczą przedsiębiorstw. Wykorzystuje się w tym celu instrumenty polityki monetarnej, instrumenty polityki fiskalnej, a czasami przymus administracyjny. Państwo określa takie przez sferę regulacyjną swoją rolę w zaspokajaniu potrzeb publicznych i społecznych W konsekwencji tych ustaleń określa się rozmiary redystrybucji dochodów za pomocą publicznego systemu finansowego Państwo określa także rozmiary sektora publicznego, czyli swój udział w realnym majątku gospodarczym.

Reasumując, należy stwierdzić, ze funkcje publiczne, społeczne i gospodarcze są nieodłączną cechą każdego państwa. Poszczególne państwa określają stopień zaangażowania się w ich pełnienie. T.    1 f

Na tle rozpatrywanych zagadnień warto wspomnieć o tzw prawie A. Wagjifc-,: ra. Państwo w miarę rozwoju społeczno-gospodarczego pełni coraz to więcej funkcji, zgłaszając wzrastający popyt na publiczne środki pieniężne Działanie lego prawa podaje w wątpliwość wielu współczesnych ekonomistów, wśród nich $ Owsiak⁵.

Rozpatrując działanie prawa A. Wagnera przez pryzmat roli państwa w gospodarce naszego kraju, możemy dojść do wniosku, iż ono nie działa Bierze się to stąd, że rola państwa w Polsce po 1989 r. wyraźnie się zmniejszyła. Obecnie państwo rezygnuje z wielu poprzednich swoich zadań. Państwo polskie w warunkach społecznej gospodarki rynkowej nic chce zajmować się budową domów dla obywateli, ich konserwacji nie chce w całości odpowiadać za edukację, za ochronę zdrowia, za bezpieczeństwo wewnętrzne obywateli, za skup wszystkich produktów rolniczych, za użytkowanie (nawet najgorszych, a tym samym najdroższych) użytków rolnych itp. A zatem rola naszego państwa po 1989 r. zmniejszyła się i systematycznie się zmniejsza, czyli w tym aspekcie prawo Wagnera w Polsce nie działa. Brak jego działania w tym względzie można dostrzec także i w innych państwach. Sądzę jednak, że prawo A. Wagnera działa w Polsce i w innych krajach w drugim jego aspekcie, tj. we wzroście npoerze-

' Fomm / 5-M urfpiua 200! r Wymai /1 £ Suęhutm ’S Onuk, Frnsme piMtcnK .ep.nl