Obraz3

Polecenia:

Przeczytać §§ 18—33, 69—73. Opanować pamięciowo § 29, 30, 32, 33, 71—73.

Zadania:

1.    Ustal miejsce jerów w systemie wokalicznym języka prasłowiańskiego.

2.    Od czego uzależniona była słaba i mocna pozycja jerów? Podaj po trzy przykłady na każdą z nich.

3.    Jakim rodzajom zmiękczenia ulegały spółgłoski k, g, ch na gruncie prasłowiańskim?

4.    Dlaczego w przypadkach zależnych wyrazów dzień, len, pień samogłoska e wymienia się na 0 (zero dźwięku), a w tematach wyrazów cień, sień, piec brak tej oboczności?:

dzień - dnia, len - lnu, pień - pnia, pies - psa cień - cienia, leń - lenia, sień - sieni, piec - pieca

Zrekonstruuj podane wyrazy.

5.    Dlaczego w wyrazach bez, sen, kotek, stołek przed e występuje spółgłoska twarda, awpies, pień, kojec, stolec miękka lub funkcjonalnie miękka?

6.    Ile sylab liczyły pierwotnie wyrazy podane w punktach 4. i 5. niniejszego ćwiczenia?

7.    Jak brzmiały przed zanikiem i wokalizacją jerów następujące wyrazy w formie M i D l.p.: głupiec, jeździec, krawiec, mędrzec, samiec, koniec, piasek, płotek? Jakie zjawisko (oprócz wokalizacji jerów) zostało odzwierciedlone w pierwszych sześciu wyrazach?

8.    Czym można wyjaśnić następujące oboczności:

droga - dróżka - na drodze noga - nóżka - na nodze ręka - ręcznik - na ręce proch - proszek

ĆWICZENIE 3

Tematyka:

Wzdłużenie zastępcze. Rozwój jerów w połączeniu z j. Zjawiska fonetyczne związane z zanikiem jerów. Polskie zmiękczenie welamych k, g. Powtórzenie: Trzy palatalizacje spółgłosek welamych.

165