Obraz!9

dodatek    Ostatecznie o zakończeniu działalności funduszu alimentacyjnego prze-

zamiast sądziła ustawa o świadczeniach rodzinnych. Zasadniczo pozbawiła ona do-alimentów tychczasowych beneficjentów świadczeń alimentacyjnych. Przepisy przejściowe wskazanej ustawy przewidywały ochronę niektórych kategorii podmiotów pobierających świadczenia z funduszu. Osoba otrzymująca alimenty, która do dnia wejścia w życie ustawy ukończyła pięćdziesiąt lat, na swój wniosek nabywała prawo do dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka. Pomoc tę mogła otrzymywać do chwili uzyskania prawa do emerytury lub renty albo do zasiłku stałego z pomocy społecznej. Warunkiem przyznania wspomnianego dodatku było spełnienie kryterium dochodowego wskazanego w ustawie o świadczeniach rodzinnych oraz bezskuteczność egzekucji alimentów orzeczonych wyrokiem sądu. Poza tym prawo do dodatku nabywała osoba pozostająca w związku małżeńskim, która do dnia 1 maja otrzymywała na dzieci świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Dodatek przysługiwał przez okres jednego roku, pod warunkiem spełnienia kryterium dochodu. Ponadto osoby pobierające wcześniej alimenty z funduszu mogły starać się na ogólnych zasadach o świadczenia rodzinne. Do osób, które utraciły państwowe alimenty, skierowano w szczególności dwa dodatki do zasiłku rodzinnego: z tytułu samotnego wychowywania dziecka (170 zł i 250 zł na dziecko niepełnosprawne) oraz z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania (400 zł)¹⁶. Uzasadnieniem tych regulacji miało być wprowadzenie rozwiązań sprawiedliwszych niż obowiązujące na podstawie ustawy o funduszu alimentacyjnym. Powyższe dodatki przysługiwały bowiem wszystkim rodzinom niepełnym o określonych dochodach, bez względu na to, czy otrzymywały one alimenty. Mówienie w tym przypadku o sprawiedliwości wydaje się jednak zbyt daleko idącym uproszczeniem, przede wszystkim ze względu na zupełnie inny charakter obu form wsparcia. W przeciwieństwie do pomocy z funduszu świadczenia rodzinne były przyznawane niezależnie od zasądzenia alimentów i w równej wysokości dla wszystkich. Natomiast świadczenie alimentacyjne ze swej istoty wymaga zróżnicowania, jest ono bowiem wypadkową usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego (art. 135 k.r.o.).

Kolejną próbą poszukiwania alternatywy dla zlikwidowanego funduszu alimentacyjnego była nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych¹⁷. Zgodnie ze zmianą osobie otrzymującej dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka, która do dnia 30 kwietnia pobierała świadczenie z funduszu, przyznano w okresie od 1 maja do 31 grudnia 2004 r. prawo do tego dodatku w wysokości 70% otrzymywanego wcześniej świadczenia alimentacyjnego. Tak ustalony dodatek nie mógł być niższy niż 170 zł na dziecko lub 250 zł na dziecko niepełnosprawne. Natomiast osobom, które pobierały alimenty z fun-

^,ł Zob. szerzej I. Sierpowska, Kryteria ustalania uprawnień do świadczeń rodzinnych, MPP 2004, nr 6, s. 162-165.

¹⁷ Ustawa z dnia 30 lipca 2004 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 192, poz. 1963).

226