Obraz (37)

/

LXXIV    SŁAWA POETYCKA

VII. SŁAWA POETYCKA    J

J

.    i

W momencie wydania Niepróżnującego próżnowania był już ■ Kochowski poetą znanym. Najpierw oczywiście w sandomierskim j kręgu rodzinno-przyjacielskim, który przedstawił w pożegnalnych wierszach pisanych w r. 1663 w związku z przenosinami do    !

Goleniowów. Z tej okazji odbyło się coś w rodzaju wymiany utworów literackich między przyjaciółmi i sąsiadami; wzmianki \ o tych, nie znanych dziś waletach wydobył z wierszy Kochowskie-go Nowak-Dłużew$ki¹.W drukowanym dorobku literackim Kochowskiego szczególne miejsce zajmuje jzbiór łacińskich biografii królowych polskich, pr^znacz^ry d)ak^r<s1owpj Ffeópnry-Hypomnema reginaruirrPzrftmae (1672). W druku tym znalazły się az 24 epigrarfT3t$n ody łacińskie różnych autorów, zalecające autora i dzieło dostojnej adresatce². Wśród nich znalazł się również blisko związany z Kochowskim Jan Gawiński. Pięć epigramatów jego autorstwa zawiera pochwały dość ogólnikowe. ' Ciekawsze dokumenty zażyłości obu poetów, a także podziwu Gawińskiego dla bardziej utalentowanego przyjaciela znajdujemy w zebranym pod koniec życia rękopisie nazwanym „Hełikon”. Wśród innych tekstów zwraca uwagę dedykacja Sielanki X: Do JM Pana Wespazjana z Kochowa Kochowskiego, poety polskiego,    ;_;

w której po zapewnieniach o dożywotniej przyjaźni, zrodzonej z „podobnych zabaw”, nazywa Gawiński przyjaciela „dziewic . pamaskich kochaniem”, wielkim poetą, „ozdobą Parnasu pols- \ kiego”³.    ,

Gawiński jest również autorem Pieśni w szczęśliwe zawitanie

SŁAWA POETYCKA

LXXV

H# ŚWItił ksit/g dziejów Wespazjana Kochowskiego w 1683, to jest HfiłHukhrti /. W zachowanej korespondencji poetyckiej, powstałej ftMWdoiiodobnie z okazji wydania dzieła (Kochowski zawiada-tHlU* te jesl w Krakowie z powodu korekty i prosi o odwiedziny), (lit wińsk i formułuje bardzo wysoką ocenę jego twórczości dziejo-pjiłttiNkiej:

Z twych pism cnota i dzielność zapłatę odnoszą, l co zdrowo przed szkodą, łub po szkodzie, głoszą.

Ty dziedzictwo Lechowę, wszech ojczyznę zdobisz, l na tę pospolitą wszystkich Matkę robisz⁴.

Nawet w Fortunie, książeczce użytkowej, bo zawierającej teksty wróżb, znajdujemy wierszyk na cześć przyjaciela. Wróżono rzucając kostką, a potem odczytywano w tekście przepowiednię, kierując się liczbą uzyskanych punktów (ok). Po wyrzuceniu dwu szóstek uzyskiwało się taką odpowiedź na pytanie „jeśli co dobrze czynić”:

Czyń i kończ, co przedsięwziąłeś,

Chceszli, w wiek aby słynąłeś.

Ty już słyniesz, me kochanie,

Kochowski Wespazyjanie!⁵

Od fabułki mitologicznej zaczyna Wacław Potocki swój list poetycki Do Jegomości pana Wespazjana Kochowskiego, pisoryma polskiego. Jest to odpowiedź kwitująca informację o Potockim i Argenidzie w wierszu Poetowie polscy (zob. wybór), ale jej znaczenie wykracza poza konwencjonalne podziękowanie za pochlebną (zbyt mało pochlebną, zdaniem autora Argenidy) wzmiankę. W liście wyłożył Potocki własną koncepcję literatury,

1

3. Nowak-Dłużewski, Wespazjan Kochowski, pierwszy regionalny poeta kielecki [w:] Z historii polskiej literatury i kultury, Warszawa 1967, s. 243 n.    _;

2

Były to wiersze: Aleksandra Kochowskiego, Waleriana Gutowskiego, Jana Radzkiego, Macieja Tretera, Stanisława Józefa Bieżanowskiego, Jana Gawińskiego i Marcina z Leszczyn Byliny.

3

J. z Wielomowic Gawiński, Pisma pozostałe, op. cit., s. 71-72.

4

   J. Gawiński, Poezje, z rękopisu dawnego wydał Ż. Pauli, Lwów 1843, s. 156; J. Gawiński, Pisma pozostałe, op. cit., s. 97-98.

5

   J. Gawiński, Fortuna albo szczęście [...] w Krakowie, w drukarni Michała Dyaszewskiego [...] Roku Pańskiego 1744, k.Cc,.