Obrázek (37)

W okresie prezydentury wyodrębnione wyżej elementy struktury Ja, m.in. poczucie własnej wartości, wiara w po- I słannictwo, postawa solidaryzmu społecznego, humanizmu katolickiego, umacniają się i stają się coraz bardziej zinteg- J I rowane. Ich konfiguracja wzbogaca się o poczucie odpowiemy dzialności za Polskę, aktywizm i kreatywność. Wałęsa, pragnąc przyspieszyć procesy przemian ustrojowych, stara się ograniczać negatywne zjawiska związane z transformacją rynkową, np. przestępczość gospodarczą, i występować z inicjatywami prawnoustrojowymi. Postawy demokratyczne i prospołeczne nabierają nowych treści, wzbogacają się

0    elementy koncylialne i akceptację konstruktywnych kompromisów. Wzrasta samokrytycyzm, poczucie realizmu, trafne określanie własnych możliwości i ograniczeń.

Ja indywidualne i zewnętrzne Wałęsy w okresie prezydentury podlegają procesowi uspołecznienia i aksjologizacji. Ja refleksyjne wzbogaca się o dojrzałą, krytyczną samoocenę. Osią krystalizacyjną struktury Ja staje się wiara we własne posłannictwo, zaufanie do własnych sił i wiara w opatrzność boską. Powodzenie i osiągnięcia Wałęsa łączy z własną wiarą

1    boską pomocą.

SYNTETYCZNY OBRAZ ♦

Zarysowany w poprzednich rozdziałach wizerunek osobowości Wałęsy, powiązany z jego biografią, nie dostarcza całościowego, syntetycznego obrazu, w którym z jednej strony można by dokonać koniecznych uproszczeń, a z drugiej eksponować na pierwszym płanie dominujące czynniki i procesy kształtujące tę osobowość oraz istotne mechanizmy i właściwości.

Spróbujmy więc pokusić się o taki syntetyczny obraz.

W syntetycznym zestawieniu wyodrębnimy:

1. Okresy biograficzne w powiązaniu z ważnymi wydarzeniami historycznymi w Polsce. 2. Grupy i społeczności, w których Wałęsa uczestniczył i funkcjonował. Grupę odniesienia stanowi grupa, z którą jednostka się porównuje, dostarczająca układu norm dla samooceny. 3. Ważne pełnione role i pozycje społeczne. 4. Osoby znaczące, a więc jednostki, które istotnie oddziałują na rozwój psychiczny, motywy, system wartości. 5. Ważne cele i realizowane zadania. W cyklu rozwojowym człowieka doniosłą rolę odgrywają istotne cele, które jednostka pragnie osiągnąć, oraz zadania, które realizuje. 6. Istotne konflikty. W różnych fazach rozwojowych pojawiają się ważne konflikty wewnętrzne, np. między zależnością emocjonalną a autonomią, kształtujące osobowość. 7. Struktura Ja, a więc układ podstawowy Ja układ funkcjonalny i układ aksjologiczny. 8. Dominujące cechy. Są to cechy, które wysuwają się na plan pierwszy

97