V. PSYCHOLOGIA ZEZNAŃ
1,-Prze«łucfrfnlf łąko procei komunikacji in-tcrj?crmftłflid
. ,, rtanłw w, udanej nn zadane pytanie. Zeznania można podzielić na szczere, zgodne z Zeznaniem w sensie psychologicznym Jest każda wypowiedź ano y J 0krc!jlcnic motywów zeznań możliwe Jest dopiero po dokładnym
posiadaną na dany temat wedrą oraz nieszczere. z ową w,ed^"' 8 ,B , prawdopodobnie negatywnych lub pozytywnych lloAów
rozpoznaniu cech osobowości świadka, jego sytuacji Życiowej, sposobu zezn V
zeznania dla świadka Ich poznanie mu fundamentalne znaczenie dla wartości dowodowej zeznania.
Zeznanie .stanowi mniej lub bardziej znaczące irńd.o dowodowe, ktdre moZe przyczynić .1, do powstania przekonania Sądu o niewinnoici lub winie oskarżonego.
W badaniach nad zeznaniami szczerymi stosuje się 2 metody:
a) Kazuistyczną - analiza zeznań złożonych w różnych autentycznych sprawach sadowych, identyfikacja i zebranie pomyłek, ich klasyfikację, interpretację i ostateczne sformułowanie wniosków" ogólnych. Daje to rno w dowodowego bogatego i cennego, lecz często zbyt wieloznacznego by na ich podstawie formułować wnioski og ne
b) Metoda eksperymentu - zadaniem osób uczestniczących w takim eksperymencie jest zwykle spostrzeganie zjawiśkt
filmy, aranżowane sceny) i zdanie z niego relacji? Wykorzystany w nich materiał pcrcepcyjny dobiera się w taki SPÓJ . unł różne zmysły, procesy i mechanizmy regulacyjne. Takie wyniki poddają się łatwej Weryfikacji
Najważniejszym celem przesłuchującego jest uzyskanie o^ świadka jak największej ilości’informacji szczerych, rzetelnych i wiarygodny zaszłości, zdarzeniu lub zjawisku wartościowym dla organuVocc3°wc8°
W przebiegu przesłuchania wyróżnia się kilka faz:
• • •
- fazę czynności wstępnych (ustalenie tożsamości, wieku, zawodu przesłuchiwanego, miejsca zamieszkania, poinformowanie o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, pouczenia o uprawnieniach np. dot. warunków odmowy zeznań [artykuły: 171, 173 i 30 J)
- faza zadawania pytań ogólnych
- faza zadawania pytań szczegółowych (inform. Dot. personaliów i przywołuje zapamiętane fakty związane z zaistniałą sprawą)
- faza czynności końcowych
Przesłuchujący ma obowiązek pisemnego protokołowania składanych przez świadku zeznań Za jego zgodą
może zastąpić protokołu piśmiennego. Sprawozdanie musi także zawierać informacje dotyczące czasu przesłuchania, p ry
sposobu zachowania się zeznającego
I.J. Przesłuchiwany, czyli świadek
Świadek to osoba fizyczna, która została wezwana przez orgn sądowy do złożenia zeznania (szczególnej formy wypowiedzi) w rozpatrywanej prze; sąd sprawie (Hołtys, 1989).
Rozdział 21 kodeksu karnego z 1997 zawiera 16 artykułów dot świadków w procesie karnym.
Obowiązek zeznania mają mają wszyscy. Świadkami nie mogą jednak być: duchowni, obrońcy, osoby zobowiązane do zachowania tajemnic; zawodowej (np lekarze, dziennikarze, adwokaci).
Złożenia zeznania mogą odmówić osoby najbliższe dla oskarżonego,
W sytuacji, gdy udzielenie odpowiedzi na pytanie mogłoby nuruzić świadka lub osobę inu bliską na odpowiedzialność za wykroczenie lu przestępstwo, bądź też godzić w dobre imię jego lub osoby bliskiej, może on uchylić się od odpowiedzi, lub żądać przesłuchania na rozprawie
wyłączeniem jawności,
W przypadku wątpliwości co do stanu psychicznego świadka, jego poziomu rozwoju umysłowego i z) zdolność sprzeciwi * *
Sw.rn.kUw uio2n. podzielić u. oaoezuych (b.zpoiredoloh ub.erw.totów kluei.e.,. ld.rz.ui.) btfd «.wiadkdw* ■
zasłyszanych inrormacjaufJT."1 1 1 1 ........ 11 " ~ ---- ~
Zeznającymi są ofiary przestępslv/a oraz sprawcy 1 osoby podejrzane lub oskarżone o popełnienie przestęps